7. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Cyfraddau Treth Imcwm Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:18 pm ar 23 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 5:18, 23 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn, ac rwy'n croesawu'r ddadl heddiw, a chredaf iddi fod yn ddiddorol iawn. Mae datganoli pwerau treth yn rhoi amrywiaeth o gyfleoedd i Lywodraeth Cymru ddatblygu ymagwedd flaengar at drethiant wedi'i deilwra i anghenion Cymru. Mae'r fframwaith polisi treth a gyhoeddwyd yn 2017 gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid ar y pryd, a'r cynlluniau gwaith ar drethu a gyhoeddwyd ers hynny, wedi pwysleisio ymrwymiad y Llywodraeth hon i fabwysiadu ymagwedd strategol tuag at bolisi treth. Cyflawnir hyn bellach drwy ein gwaith ar reoli trethi presennol a threthi a ddatganolir o'r newydd, yn ogystal â'n dull sy'n esblygu o ddatblygu trethi newydd. Bydd cynllun gwaith polisi treth 2019, y bwriadaf ei gyhoeddi yn ystod yr wythnosau nesaf, yn rhoi manylion pellach ynglŷn â'n blaenoriaethau eleni. Ond i roi blas ohonynt, byddwn yn ystyried y polisi ehangach mewn perthynas â threthu eiddo preswyl, yn hyrwyddo tegwch a blaengaredd mewn polisi treth drwy ein gwaith ar drethiant lleol, yn datblygu gwaith ar ddatganoli pwerau dros dreth ar dir gwag, yn ogystal ag archwilio sut i wneud y defnydd gorau o wasanaethau digidol a thechnoleg ddigidol i wella'r broses o weinyddu trethi Cymru.

Trethi yw'r tâl mynediad a dalwn i fyw mewn cymdeithas wâr. Dyna yw'r buddsoddiad y mae dinasyddion a busnesau yn ei wneud i ariannu'r gwasanaethau cyhoeddus rydym yn eu darparu ac yn eu mwynhau gyda'i gilydd, o ffyrdd a phontydd i ysbytai ac ysgolion, talu cyflogau'r rhai sy'n darparu'r gwasanaethau hyn, yn ogystal â'r seilwaith angenrheidiol, a'r offer a'r adnoddau sydd eu hangen i'w cynnal. Mae trethi'n galluogi pobl yng Nghymru i gyflawni pethau gyda'n gilydd na allwn eu gwneud ar ein pen ein hunain. Bydd y penderfyniadau a wnawn ar drethi Cymru yn effeithio'n uniongyrchol ar economi Cymru.

Mae Llywodraeth Cymru yn cydnabod pwysigrwydd ystyried effaith trethiant ar gystadleurwydd cyffredinol economi Cymru. Dyna pam y mae ein fframwaith polisi treth yn cynnwys egwyddor y dylai trethi helpu i gyflawni amcanion strategol ac yn benodol, y dylai trethi Cymru ysgogi swyddi a thwf economaidd. Dyna pam rydym wedi cyflwyno rhyddhad ardrethi busnes ychwanegol ar gyfer y stryd fawr a pham rydym wedi gosod y cyfraddau cychwyn isaf ar drethi ar gyfer trafodiadau eiddo preswyl a dibreswyl. Yn yr un modd, mae ein hegwyddorion polisi treth yn ein hymrwymo i ymgysylltu â threthdalwyr i helpu i lywio ein dull o ddatblygu polisi treth. Soniodd Nick Ramsay am bwysigrwydd dod â phobl gyda ni, a dyna'n bendant iawn yw'r dull rydym yn ei fabwysiadu o ran ceisio sefydlu perthynas newydd â phobl yng Nghymru.

Rydym yn cytuno â'r hyn a nodwyd yn yr ail welliant a gyflwynwyd i'r cynnig hwn gan Blaid Cymru, a byddem yn ei gefnogi fel arall oni bai ei fod wedi cael yr effaith o ddileu a disodli rhan o'r cynnig gwreiddiol rydym hefyd yn cytuno ag ef, ond yn bendant, nid ydym yn gweld na all y ddwy ran i'r cynnig gydfodoli.

Yr wythnos diwethaf, cymerodd y Cynulliad hwn y cam hanesyddol o bennu cyfraddau treth incwm cyntaf Cymru. I helpu i sicrhau pontio llyfn a threfnus i ddatganoli treth incwm yn rhannol, bydd trethdalwyr Cymru yn talu yr un cyfraddau â threthdalwyr Lloegr a Gogledd Iwerddon yn 2019-20. Nid oes gennyf unrhyw gynlluniau i newid y dreth incwm yn ystod y Cynulliad hwn. Byddai'n naïf, fodd bynnag, i ddweud na fyddem byth yn codi trethi yng Nghymru. Efallai y bydd yna amgylchiadau yn y dyfodol lle y ceir achos cryf dros newid teg a blaengar yn nhrethi Cymru i ddarparu'r cyllid sydd ei angen i barhau i ddarparu'r gwasanaethau cyhoeddus y mae pobl yng Nghymru eu heisiau.

Rwy'n ymwybodol, fodd bynnag, fod Cymru a'r DU yn wynebu'r newid mwyaf sylweddol yn y cyfnod modern wrth inni edrych tuag at ymadawiad y DU â'r UE. Wynebwn y posibilrwydd real iawn o senario 'dim bargen', ac o gofio hyn, ynghyd ag effaith barhaus cyni parhaol, mae'n iawn inni ddal ati i fonitro'r datblygiadau'n ofalus ac asesu eu heffaith ar ein sefyllfa ariannol. Felly, rydym yn hapus i gefnogi'r cynnig sydd ger ein bron heddiw, ac rydym yn diolch i'r Aelodau am eu cyfraniadau.