Part of the debate – Senedd Cymru am 5:17 pm ar 5 Mawrth 2019.
Nid oeddwn yn bwriadu siarad heddiw oherwydd fy mod i wedi gwneud fy marn ynglŷn â Brexit yn glir iawn ar sawl achlysur yn y Siambr hon, gan gynnwys yn gynharach yng nghwestiynau'r Prif Weinidog, ond rwyf bellach wedi penderfynu gwneud cyfraniad byr.
Rwy'n croesawu'n fawr y cynnig sydd wedi ei gyflwyno gan fy mhlaid a gan Blaid Cymru heddiw, ac sy'n cael ei drafod ar y cyd â Senedd yr Alban. Mae'n hollol briodol bod y ddwy Senedd yn anfon neges glir a diamwys i Lywodraeth y DU ein bod yn unedig yn ein gwrthwynebiad i Brexit heb gytundeb.
Rwy'n gwbl glir y byddai Brexit heb gytundeb yn drychineb i Dorfaen—i'n miloedd o weithwyr gweithgynhyrchu, i'n gwasanaethau cyhoeddus sy'n dibynnu ar staff o'n partneriaid Ewropeaidd, ac i'n pobl ifanc na chawson nhw unrhyw farn ar benderfyniad mor sylfaenol a fydd yn effeithio ar eu dyfodol, ac y bydd yn rhaid iddyn nhw fyw ag ef am flynyddoedd.
Rwyf hefyd, fodd bynnag, yn bwriadu pleidleisio o blaid gwelliant Plaid Cymru ar bleidlais y bobl heddiw. Rwy'n deall y rhesymau pam nad yw Llywodraeth Cymru yn cefnogi'r gwelliant hwnnw, ond yn bersonol nid wyf yn barod i bleidleisio yn erbyn rhywbeth yr wyf wedi galw amdano dro ar ôl tro yn y Cynulliad hwn, a'r tu allan iddo, ers misoedd. I mi, mae hwn yn fater mwy na gwleidyddiaeth plaid. Mae hwn yn fater mawr i'n gwlad a fydd yn effeithio ar ein dyfodol am flynyddoedd, ac mae'n rhaid i mi bleidleisio yn unol â fy egwyddorion yn hynny o beth. Am y rheswm hwnnw, byddaf yn parhau i gefnogi pleidlais y bobl ar gytundeb Brexit. Rydym ni'n gwybod na ellir cyflawni'r addewidion a wnaed yn 2016. Nid yw ond yn deg ac yn ddemocrataidd bellach bod pobl yn cael y gair olaf ar rywbeth a fydd yn effeithio ar eu bywydau a'u dyfodol am flynyddoedd i ddod. [Torri ar draws.] Fe gawson nhw fynegi eu barn, David, ar rywbeth nad oedd neb yn glir yn ei gylch. Rydym ni'n gwybod bellach beth yw cytundeb Brexit. Rydym ni bellach hefyd yn gweld yn glir mai'r cytundeb gorau sydd gennym ni yw'r un sydd gennym ni ar hyn o bryd sy'n rhoi inni holl fanteision aelodaeth o'r UE, gyda'r cyfle i'w ddiwygio o'r tu mewn, gyda sedd wrth y bwrdd. Dyna pam fy mod i'n gwthio am bleidlais y bobl a dyna pam y byddaf yn cefnogi gwelliant Plaid Cymru heddiw a hefyd cynnig y Llywodraeth i anfon neges glir i Lywodraeth y DU ynglŷn â Brexit.