Fel llawer o bobl, mae'n rhaid imi ddweud, rwyf i wedi gweld yr ychydig flynyddoedd diwethaf fel rhai digalon iawn, iawn. Credaf nad yw Brexit wedi gwella ein democratiaeth, David: mae wedi torri ein democratiaeth. Mae wedi torri ein gwleidyddiaeth, a'r eironi aruthrol yw i lawer o'r imperialwyr hen-ffasiwn hynny sydd yn gweld dyfodol ymerodrol i Brydain, rwy'n credu bod Brexit wedi torri Prydain hefyd. Credaf ei fod wedi torri undod cymunedau. Mae wedi torri y bobl yr ydym ni, ac mae wedi torri y bobl y gallem ni fod wedi bod. Fe wnaethom ni gerdded o amgylch cangellfeydd Brwsel rai wythnosau yn ôl, a chlywsom dro ar ôl tro bod enw da y Deyrnas Unedig—yng ngeiriau'r Prif Weinidog—wedi ei faeddu. Roedd ei henw da yn llai nag yr oedd ac yn llai nag y gallai fod. Mae Prydain wedi arwain yn y gorffennol, ond mae hi'n rhedeg i ffwrdd yn y presennol. Ac nid yw'n rhedeg i ffwrdd fel Teyrnas Unedig, mae'n rhedeg i ffwrdd fel cymuned sydd wedi chwalu a chymdeithas sydd wedi chwalu.

Gadewch imi ddweud hyn wrthych chi—a gwrandewch chi, David. Gwrandewch chi. Rwyf i wedi bod yn y lle hwn am ryw 13 mlynedd a dim ond ers i'r criw hwnnw o ryfelwyr yn y gornel gael eu hethol yr wyf i wedi clywed pobl yn y wlad hon yn cael eu gwahaniaethu—y gair 'tramorwyr' yn cael ei ddefnyddio yn ein dadleuon, y gair 'mewnfudwyr' yn cael ei ddefnyddio i ddiffinio pobl sy'n cyfrannu at ein cymdeithas. Y geiriau yn cael eu defnyddio i ymosod ar bobl sy'n gwneud ein cymdeithas yn well, ac rwy'n gresynu hynny yn arw iawn. A gadewch imi ddweud wrth Neil Hamilton—bydd e'n dysgu hyn yng Nghasnewydd fis nesaf—ni ddaeth democratiaeth i ben ym mis Mehefin 2016, ac nid yw democratiaeth yn golygu nad ydych chi'n gallu mynd ar drywydd yr hyn yr ydych chi'n credu ynddo, yr hyn sy'n annwyl i chi. Pe byddech chi wedi colli'r refferendwm hwnnw, byddech chi'n dal i ymgyrchu i adael yr Undeb Ewropeaidd. A byddaf innau yn dal i ymgyrchu i beidio â gadael yr Undeb Ewropeaidd. Ac wrth wneud hynny, nid wyf i'n dilorni'r refferendwm na hawl pobl i bleidleisio i adael, ond rwy'n ymgyrchu dros yr hyn yr wyf i'n credu ynddo. Rwy'n credu mewn fersiwn wahanol o'r gymdeithas, barn wahanol ar bwy y gallwn ni fod. Rwy'n credu yn y wlad hon, ac rwy'n credu yn ein pobl. Ac rwy'n credu yn ein democratiaeth, a'r hyn yr ydym ni wedi'i weld dros y blynyddoedd diwethaf hyn yw Prydain yn cael ei thorri a democratiaeth Prydain yn cael ei thorri, ac rydym ni wedi gweld hynny ym mhob un o'n pleidiau.

Gadewch imi ddweud hyn hefyd: nid oes unrhyw sofraniaeth mewn banc bwyd; nid oes unrhyw sofraniaeth mewn byw os nad oes gennych chi gyflog byw yn dod i mewn; nid oes unrhyw sofraniaeth os nad ydych chi'n gwybod pryd y bydd y pecyn cyflog nesaf yn cyrraedd; ac nid oes unrhyw sofraniaeth pan fo dyfodol eich swydd a'ch teulu yn cael ei benderfynu ym mhrifddinasoedd y byd lle nad yw eich gwleidyddion eich hun yn gallu cael dylanwad. Fe wnaf i ildio i Mark Reckless.