Part of the debate – Senedd Cymru ar 12 Mawrth 2019.
Mae gan Ddiwrnod y Gymanwlad arwyddocâd arbennig eleni wrth inni nodi 70 mlynedd ers Datganiad Llundain, pan gytunodd cenhedloedd y Gymanwlad i symud i'r dyfodol gyda'i gilydd fel aelodau rhydd a chyfartal. Mae'r weledigaeth a'r ymdeimlad o gysylltiad a ysbrydolodd y llofnodwyr wedi sefyll prawf amser, ac mae'r Gymanwlad yn parhau i dyfu, gan addasu er mwyn mynd i'r afael ag anghenion cyfoes.
Heddiw, mae miliynau ar filiynau o bobl ledled y byd yn cael eu dwyn ynghyd yn sgil y gwerthoedd cyffredin y mae'r Gymanwlad yn eu rhannu. Ym mis Ebrill y llynedd, croesawais arweinwyr ein 53 gwlad i Balas Buckingham ac i Gastell Windsor ar gyfer Cyfarfod Penaethiaid Llywodraethau'r Gymanwlad. Roeddem i gyd yn dyst i'r modd y mae gweledigaeth y Gymanwlad yn cynnig gobaith, ac yn ein hysbrydoli i ganfod ffyrdd o ddiogelu ein planed a'n pobl.
Gallwn edrych i'r dyfodol gyda mwy o hyder a gobaith o ganlyniad i'r cysylltiadau yr ydym yn eu rhannu, ac yn sgil y rhwydweithiau cydweithio a chymorth ar y cyd yr ydym yn cyfrannu atynt ac yn tynnu arnynt. Gydag ymrwymiad parhaus drwy adegau o newid mawr, mae cenedlaethau olynol wedi dangos, er bod yr ewyllys da y mae'r Gymanwlad yn enwog amdani yn anniriaethol, fod ei heffaith yn wirioneddol.
Rydym yn profi hyn wrth i bobl o bob cefndir barhau i ddod o hyd i ffyrdd newydd o fynegi'r gwerth sydd ynghlwm wrth fod yn aelodau o Gymanwlad gysylltiedig, a hynny drwy weithredu. Rwy'n gobeithio ac yn ymddiried y bydd llawer mwy yn ymrwymo i wneud hynny ar Ddiwrnod y Gymanwlad hwn.