Diolch. Hoffwn wneud datganiad am effaith bosibl Brexit ar y sefydliadau sy’n rhan o fy mhortffolio fel Cadeirydd y pwyllgor. Rwyf am danlinellu effaith Brexit ar ein diwydiannau creadigol. Os na allwn fanteisio ar y farchnad sengl, a’r gallu i symud nwyddau a llafur yn rhad ac am ddim, bydd hynny’r un mor niweidiol i'r celfyddydau ag ydyw i'n ffermwyr a'n cynhyrchwyr, yn ôl y bobl a wnaeth roi tystiolaeth i ni. Ond mae hyn yn cael llawer llai o sylw yn y wasg. Mae'r diwydiannau creadigol hefyd yn dibynnu'n drwm ar y farchnad sengl, ond nid ydynt yn cael yr un sylw yn y cyfryngau â’r cwmnïau cynhyrchu ceir a chynhyrchu bwyd.

Cynhaliodd y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu ymchwiliad i effaith Brexit ar y diwydiannau creadigol, y celfyddydau, treftadaeth a'r Gymraeg yn yr hydref y llynedd. Rwy’n ddiolchgar iawn i bawb a gymerodd ran a hoffwn fanteisio ar y cyfle hwn i dynnu sylw at y pryderon a godwyd.

Ymhen pythefnos, byddwn efallai yn gadael yr Undeb Ewropeaidd ac, yn anffodus, nid ydym ddim nes at ddatrys y problemau hyn nag yr oeddem ym mis Hydref pan glywsom gan randdeiliaid a Llywodraeth Cymru. Heddiw, rwyf am dynnu sylw at beryglon Brexit. Mae tair problem benodol, sef: colli arian Ewropeaidd; effeithio ar ein gallu i hyrwyddo Cymru ar lefel ryngwladol; a’r effaith ar gymunedau Cymraeg eu hiaith.

O ran cyllid yr Undeb Ewropeaidd, mae diwydiannau a pherfformwyr creadigol yng Nghymru wedi elwa'n fawr o arian Ewropeaidd. Unwaith y byddwn yn gadael, mae’n bosib na fyddwn yn cael arian drwy gyfrwng rhaglenni fel Ewrop Greadigol, Horizon 2020, Erasmus+ a chronfa datblygu rhanbarthol Ewrop. Byddai hyn yn gadael bwlch enfawr. Er enghraifft, dywedodd Ffederasiwn y Diwydiannau Creadigol, a dwi'n dyfynnu:  

'Mae'r DU yn cael mwy o arian gan raglen Ewrop Greadigol nag unrhyw wlad arall bron. Mae'r effaith wedi gweddnewid y diwydiant mewn nifer o rannau o genhedloedd a rhanbarthau’r DU.'

Mae cyllid yr Undeb Ewropeaidd wedi hybu sector y celfyddydau a threftadaeth a'r diwydiannau creadigol. Mae gwaddol y buddsoddiad hwn i’w weld ar hyd a lled y wlad–yng nghanolfan gelfyddydau Galeri yng Nghaernarfon ac yng nghanolfan gelfyddydau Pontio ym Mangor. Mae consensws yn y Siambr hon fod yn rhaid i Gymru barhau i dderbyn yr un lefel o gyllid ag y byddai wedi'i chael pe bai'r Deyrnas Unedig wedi aros yn yr Undeb Ewropeaidd. Ers 2017, mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi addo y bydd cronfa ffyniant gyffredin i gau’r bwlch hwn, ond nid yw wedi cyhoeddi unrhyw fanylion i egluro sut y bydd yn gweithio. Mae'r ansicrwydd presennol ynghylch cyllid yn y dyfodol yn niweidiol i'n diwydiannau creadigol ac mae’n hanfodol eu bod yn cael mwy o sicrwydd ynglŷn â’r cyllid a fydd ar gael ar ôl i ni adael.