8. Dadl Plaid Cymru: Y Cwrdiaid yn Nhwrci

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:27 pm ar 20 Mawrth 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative 5:27, 20 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

—gan y PKK ac maent wedi cipio bywydau a newid bywydau llawer o sifiliaid diniwed a'u teuluoedd, gan gynnwys plant. Cyhuddwyd y PKK o fod yn rhan o'r fasnach gyffuriau, smyglo plant, osgoi talu treth a chynhyrchu arian ffug. Mor ddiweddar â 2016, honnodd Human Rights Watch fod grwpiau'n gysylltiedig â'r PKK wedi recriwtio bechgyn a merched i fod yn filwyr dros eu hachos. Ac mae'r PKK, wrth gwrs, yn parhau i gyflawni ymosodiadau terfysgol angheuol yn Nhwrci.

Nawr, gofynnwyd llawer o gwestiynau ynglŷn â gweithredoedd Twrci yn ystod y gwrthdaro rhyngddynt a'r PKK, a hynny'n briodol, gan gynnwys eu triniaeth o garcharorion. Nawr, yn amlwg, mae gan Dwrci hawl cyfreithlon i amddiffyn ei hun rhag y PKK a therfysgaeth, ond fel sy'n digwydd mewn unrhyw wrthdaro, dylid osgoi anafu sifiliaid bob amser a dylid parchu hawliau dynol a'u hamddiffyn yn llawn. Mae Llywodraethau olynol yn y DU wedi annog yr awdurdodau yn Nhwrci yn briodol i barchu hawliau dynol, gan gynnwys hawl i ryddid mynegiant yng nghwrs eu gweithgaredd gwrth-derfysgaeth. Ac yn gynharach eleni, trafododd swyddogion Llysgenhadaeth Prydain garchariad Abdullah Öcalan gyda swyddogion Twrcaidd, gan gynnwys mater y streiciau newyn gan Leyla Güven ac eraill. Maent wedi dweud yn glir bod y DU yn disgwyl i Dwrci sicrhau y perchir hawliau dynol carcharorion, gan gynnwys mynediad at driniaeth feddygol a chynrychiolaeth gyfreithiol, a bod angen i bob ochr yn y gwrthdaro hwn, yr holl randdeiliaid, ddychwelyd at y broses heddwch. Ac i'r perwyl hwn, mae Llywodraeth y DU wedi darparu cyllid i sefydliadau cymdeithas sifil sy'n ceisio adeiladu deialog rhwng y gwahanol weithredwyr ar fater y Cwrdiaid, ac rwy'n meddwl y dylem gydnabod hynny yn y ddadl hon.

Nawr, mae amser wedi fy nhrechu, ond rwy'n gobeithio y bydd yr Aelodau'n cydnabod ein bod wedi ceisio egluro a rhoi rhywfaint o gyd-destun i'r ddadl hon drwy ei gwneud yn glir gyda'n gwelliannau beth yn union sydd wrth wraidd y sefyllfa rydym ynddi, a chawn gyfle y prynhawn yma i gondemnio'r derfysgaeth a achoswyd gan y PKK.