Part of the debate – Senedd Cymru am 5:54 pm ar 20 Mawrth 2019.
Ni wnaethoch dderbyn ymyriad gennyf fi, Darren. Nid wyf am gymryd un gennych chi.
Lywydd, hoffwn gloi'r ddadl drwy esbonio bod Imam a'r lleill sydd ar y streic newyn hon wedi'u hysgogi yn eu gweithredoedd gan eu hawydd i roi llais i Mr Öcalan wedi iddo gael ei amddifadu o'i lais ei hun. I wneud hynny, maent yn barod i aberthu eu bywydau—nid eu bod yn dymuno gwneud hynny. Ychydig wythnosau yn ôl, ymwelais ag Imam yn y ganolfan gymunedol Gwrdaidd yng Nghasnewydd. Mae bellach yn byw yn y ganolfan honno am ei fod yn rhy sâl i fynd i unman arall.
Roeddwn wedi rhagweld yr ymweliad gydag ymdeimlad o fraw. Roeddwn yn meddwl y byddai'n eithaf trawmatig, ond mewn gwirionedd roedd yn gwneud i rywun werthfawrogi bywyd. Dywedodd Imam wrthyf nad oedd ar streic newyn am ei fod eisiau marw. Mae ar streic newyn am ei fod eisiau dathlu bywyd. Ar yr olwg gyntaf, efallai fod hynny'n ymddangos fel gwrthddywediad, ond mewn gwirionedd mae'n gydnaws â'r ffenomen a brofir gan lawer o wledydd is-wladwriaethol—lle mae pobl yn pwyso ar y cadarnhaol yn wyneb negydd heriol. Mae hynny'n rhywbeth y bydd cenhedloedd bach sydd â chymdogion mwy pwerus, fel y Cwrdiaid, fel y Cymry, yn cydymdeimlo ag ef ac yng ngoleuni hynny, er ei fod yn eithafol, er ei fod yn peri pryder, nid yw penderfyniad Imam yn baradocsaidd o gwbl.
Sefydlwyd y ganolfan Gwrdaidd yng Nghasnewydd lle mae Imam yn byw gyda chymorth fy rhagflaenydd, Steffan Lewis, a gwn fod hyn yn rhywbeth y byddai ef wedi ei gefnogi i'r carn. Mae Imam, hefyd, yn ofalgar, yn feddylgar; mae'n ŵr anrhydeddus a'i unig bryder yw ceisio cyfiawnder i'w frodyr a'i chwiorydd yn eu mamwlad Gwrdaidd. Rwy'n pryderu'n fawr am ei les, ac ofnaf efallai y daw'r gwaethaf i'w ran oni wireddir ei alwad resymol am driniaeth drugarog i Mr Öcalan, ac felly erfyniaf ar fy nghyd-Aelodau i gefnogi ein cynnig heddiw, ac Imam, anfonwn ein dymuniadau gorau atoch. Diolch.