Mae'r potensial, Ddirprwy Lywydd, yn amlwg yn eang, ond eto, nid yw Cymru wedi chwarae ei rôl lawn na'r rôl y gall ei chyflawni, er gwaethaf rhywfaint o weithgarwch clodwiw, ac rwy'n siŵr y bydd y Gweinidog yn cyfeirio at hynny yn nes ymlaen. Ond dyma ddiwydiant sydd eto i gyflawni ei botensial llawn mewn gwirionedd, ac os gallwn fynd ati yn awr i fanteisio ar y tueddiadau hyn, gallwn fod yn arweinydd go iawn.

Mae dinasoedd eraill yn y DU yn manteisio ar botensial y diwydiant gyda Birmingham a Llundain, er enghraifft, yn cynnal pencampwriaethiau gemau rhithwir cystadleuol mawr eleni a disgwylir y byddant yn denu torfeydd o 21,000 a 30,000 yn y drefn honno. Mae'n syndod faint o ddiddordeb sydd gan wylwyr yn y cystadlaethau hyn. Dychmygwch yr effaith y gallai hyn ei chael ar economïau a busnesau lleol yng Nghymru pe baem yn denu'r gwylwyr hyn ac yn eu gweld yn dod o bob cwr o'r byd, o bosibl. I roi hyn mewn termau hanesyddol, ar ddiwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg, rwy'n siŵr fod llawer o bobl hen ffasiwn wedi dweud, 'O, y chwaraeon newydd hyn sydd wedi cael eu gwneud yn ddigwyddiadau rheolaidd yn ddiweddar, rygbi, criced a phêl-droed, nid ydynt yn ddim mwy na chwiw ac ni ddylem adeiladu stadia ar gyfer 30,000, 40,000 o bobl oherwydd ni fyddwn yn gwybod beth i'w wneud â'r mannau hyn mewn 10 mlynedd—byddwn yn tyfu tatws yno.' Ond yn ffodus, ni wnaethom fabwysiadu'r ymagwedd honno ac fe wnaethom adeiladu ar frwdfrydedd y Fictoriaid a'r Edwardiaid tuag at chwaraeon i wylwyr. Mae wedi bod yn rhan enfawr o'n diwylliant a'n heconomi o ganlyniad i hynny.

Yn wir, mae byd e-chwaraeon a chwaraeon corfforol traddodiadol bellach yn cydgyfarfod. Ceir llawer o enghreifftiau o dimau chwaraeon yn cymryd rhan mewn e-chwaraeon, gan gynnwys Paris Saint-Germain, Manchester City, West Ham United, AS Roma a brandiau Fformiwla 1 fel McLaren, i enwi rhai yn unig. Ac yn wir, mae mentrau fel yr e-Uwch Gynghrair a fydd yn cael ei lansio yn ddiweddarach eleni—pencampwriaeth e-chwaraeon FIFA lle bydd clybiau'r Uwch Gynghrair yn cystadlu'n erbyn ei gilydd—a Chyfres E-Chwaraeon Fformiwla 1, a phencampwr y gyfres honno, ar y foment, yw'r e-chwaraewr proffesiynol o Brydain, Brendon Leigh.

Mae'r Pwyllgor Olympaidd Rhyngwladol hefyd yn edrych ar e-chwaraeon, ac mae rhai o'n prifysgolion ledled y DU bellach wedi dechrau cynnig cyrsiau e-chwaraeon hyd yn oed, sy'n arwydd o'u dyfeisgarwch technolegol a'u potensial economaidd. Os edrychwn o gwmpas dramor am gymariaethau rhyngwladol, gallwn weld bod gwledydd eraill ymhell ar y blaen i ni mewn perthynas â datblygu'r sector hwn. Mae e-chwaraeon bellach yn rhan o'r diwylliant prif ffrwd yn Ne Corea, gyda'r wlad yn arwain yn fyd-eang ar ddatblygu gemau, e-chwaraeon a marchnata e-chwaraeon. Yn ddiweddar, mynychodd 40,000 o bobl bencampwriaeth e-chwaraeon y byd a chwaraewyd mewn stadiwm bêl-droed a ddefnyddiwyd yng Nghorea ar gyfer gêm gynderfynol Cwpan y Byd yn 2002, a datblygwyd diwylliant gemau drwy sefydlu caffis gemau. Mewn ymateb i'r poblogrwydd cynyddol, aeth Llywodraeth Corea ati i hyrwyddo e-chwaraeon, gan greu Cymdeithas e-chwaraeon Corea i ysgogi twf datblygiad gemau a chynyddu cyfranogiad mewn gemau ar-lein. A'r wythnos diwethaf, rhyddhaodd Llywodraeth Denmarc strategaeth e-chwaraeon swyddogol i feithrin twf domestig a rhyngwladol y sector gan ganolbwyntio ar amgylcheddau a chymunedau iach.

Mae Llywodraeth y DU wedi cydnabod y cyfleoedd y mae'r diwydiant e-chwaraeon yn eu cynnig i'n heconomi. Mae'r Adran Ddigidol, Diwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon yn cynnal ymchwiliad ar hyn o bryd i archwilio potensial y sector hwn yn y DU ymysg tueddiadau technolegol eraill, felly mae angen i ni symud ymlaen hefyd. Ddirprwy Lywydd, mae ein cynnig heddiw yn gofyn i Lywodraeth Cymru archwilio manteision economaidd posibl y diwydiant e-chwaraeon i Gymru, ymgynghori â rhanddeiliaid addas i drefnu a chynnal cystadleuaeth e-chwaraeon ryngwladol yng Nghymru ac adrodd yn ôl i'r Cynulliad ar ei chynnydd erbyn 1 Hydref fan bellaf. Os ydym eisiau sicrhau bod Cymru ar y blaen yn y duedd hon sy'n datblygu, mae angen i ni wneud hynny yn awr.

Rydym yn gweld astudiaethau newydd sy'n edrych ar y dylanwad y mae perfformiad mewn e-chwaraeon yn ei gael, megis y cydberthyniad rhwng cynnydd mewn gweithgarwch gwybyddol a gemau a'r effeithiau cadarnhaol ar iechyd meddwl. Nawr, mae'n rhaid dweud bod rhai pryderon ynglŷn â'r modd y gwneir cysylltiad rhwng hapchwarae ag e-chwaraeon, ond nid yw'n greiddiol i'r gweithgaredd; mae'r gweithgaredd yn arloesol ac yn ddyfeisgar iawn i'r bobl sy'n chwarae'r gemau hyn, yn enwedig y chwaraewyr proffesiynol, a'r gwylwyr sy'n eu dilyn.

A gaf fi ddweud, Ddirprwy Lywydd, fy mod yn siomedig ynghylch gwelliant y Llywodraeth? Mae'n dileu pwynt 4 a ddyfynais yn awr, o ran y camau gweithredu rydym eu hangen, a chredaf ei fod yn gwanhau'r cynnig rhywfaint. Ac yna mae'n disodli eitem 4 gyda'i welliant niwlog a braidd yn hunanglodforus ei hun. Fodd bynnag, credaf ei bod yn bwysig iawn ein bod yn anfon neges unfrydol heddiw, os gallaf berswadio'r Cynulliad i gefnogi ein cynnig heb welliant, a chan gymryd bod gwelliant y Llywodraeth wedyn yn cael ei dderbyn, gan ei fod yn dal i adael y cynnig yn gyfan i raddau helaeth—ac fel y dywedais, mae angen anfon y neges unedig hon—buaswn yn dal i ofyn i Aelodau gefnogi'r cynnig os bydd yn cael ei ddiwygio. Edrychaf ymlaen at gyfraniadau i'r hyn y gobeithiaf y byddwch yn cytuno sy'n drafodaeth bwysig y prynhawn yma.