Ddoe, gwelsom gynnig arall gan y Llywodraeth Lafur hon nad oedd yn gwneud fawr mwy na llongyfarch ei hun, fel pe bai popeth yn GIG Cymru'n fendigedig, ac rydym yn ei weld yn rheolaidd. Mae'r Gweinidog wedi bod yn eistedd yno dros y rhan fwyaf o'r ddadl hon, yn cilwenu—nid wyf yn gwybod sut y gallwch, Weinidog. O ddifrif, nid wyf yn gwybod sut y gallwch wneud hynny.

Mae'r gwelliannau a gyflwynwyd—[Torri ar draws.] Mae'r gwelliannau a gyflwynwyd gan y Llywodraeth Lafur heddiw'n dangos y gwadu a'r hunanfodlonrwydd, nid bod arnom angen mwy o dystiolaeth o hynny. Ydw, rwy'n nodi'r camau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd mewn perthynas â Chwm Taf, ond nid yw'n fawr o gysur. A ydw i'n meddwl y byddant yn gallu mynd i'r afael â'r broblem go iawn a gwneud y penderfyniadau anodd y mae angen iddynt eu gwneud er mwyn datrys methiannau Betsi Cadwaladr, Cwm Taf ac eraill? Nac ydw. Mae'n eithaf clir, yn enwedig yn ôl yr adroddiadau trasig ar farwolaethau babanod yr wythnos diwethaf, mai'r peth olaf y mae gan Lafur hawl i'w wneud yw llongyfarch ei hun, fel y mae'n ei wneud mor aml, neu eistedd a gwadu pethau fel y mae'n ei wneud heddiw. Yn hytrach, dylai ostwng ei ben cyfunol mewn cywilydd a chyflwyno cynnig a fyddai'n ymddiheuro'n llaes i deuluoedd sy'n galaru ac yn darparu'r camau gweithredu cadarn y bwriadant eu rhoi ar waith i unioni'r sefyllfa.

Mae Llafur wedi bod yn rhedeg y GIG ers 20 mlynedd yng Nghymru, a phob etholiad dywedant y byddant yn trawsnewid y GIG a'i fod yn ddiogel yn eu dwylo hwy. Ac eto, ym mhob tymor Cynulliad, maent yn gwneud pethau'n waeth. Pam y dylem ni neu'r cyhoedd gredu, yn sydyn iawn, y bydd y gwasanaethau'n gwella pan nad ydynt wedi gwneud hynny ers degawdau?

Mae'r Llywodraeth hon yn cwyno bod ein GIG yn dibynnu ar ymfudwyr ac yn defnyddio argyfwng recriwtio i guddio y tu ôl iddo—hynny yw, pan nad yw'r Gweinidog yn cuddio y tu ôl i'r staff. Ond mae Llywodraethau olynol, wedi'u cefnogi gan y Llywodraeth Lafur hon yng Nghymru, wedi creu'r broblem recriwtio yn y GIG. Mae'n costio llawer iawn o arian i hyfforddi i fod yn feddyg, sy'n golygu ei fod yn broffesiwn llawer mwy brawychus i ymuno ag ef, fel pe na bai'r cyfrifoldebau sydd ynghlwm wrth y gwaith yn ddigon brawychus. Ond ar yr un pryd, nid yw nifer y lleoedd hyfforddi wedi cynyddu ochr yn ochr â'r boblogaeth. I bob pwrpas, mae Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru wedi rhoi hyfforddiant meddygol ar gontract allanol i leoedd fel y trydydd byd, lle'r ydym yn dwyn llawer o'n meddygon o gymunedau sydd eu hangen yn ddybryd eu hunain.

Ac wrth gwrs, gwaethygir y broblem recriwtio gan yr enw sydd gan rai o'r byrddau iechyd yng Nghymru. Sut y gallwn obeithio recriwtio staff pan fydd nodi rhai o'r byrddau iechyd yng Nghymru ar eu curriculum vitae yn gallu amharu ar eu rhagolygon gyrfa hirdymor? Diben cael y GIG wedi'i ddatganoli i Lywodraeth Cymru oedd y byddai'n gallu ymateb i anghenion lleol a pherfformio'n well i bobl Cymru nag a wnâi'n flaenorol. Yn hytrach, mae Llywodraeth Cymru wedi niweidio'r GIG fel bod ganddo broblemau, yn hytrach na manteision, sy'n unigryw i Gymru. Mae gwasanaeth iechyd sydd â phob rheswm i fod yn fwy ymatebol i anghenion lleol yn llai ymatebol mewn gwirionedd. Ceir rhestri aros hwy a chanlyniadau gwaeth na'r rhai cyfatebol yn Lloegr nad yw Llafur yn eu rheoli, lefelau anghymhwyster sy'n lladd babanod, rhestrau aros o filoedd y cant, pobl ifanc yn cael eu bywydau wedi'u difetha'n disgwyl am driniaeth iechyd meddwl. Sut y gall pobl yn y byd go iawn fod ag unrhyw hyder y gall y Llywodraeth hon naill ai gynnig y syniadau sydd eu hangen i ddatrys anrhefn y GIG yng Nghymru neu weithredu'r camau y maent yn eu haddo?　

Wrth gwrs, rwy'n croesawu unrhyw syniadau a chamau gweithredu sy'n gwella'r GIG, ond fel llawer o rai eraill yma ac allan ledled Cymru, nid oes gennyf unrhyw ffydd y gall y Llywodraeth hon gyflawni dim heblaw argyfwng parhaus i wasanaeth iechyd gwladol ein gwlad. Fe wnaeth y bobl a bleidleisiodd dros y Llywodraeth hon eu rhoi yn eu lle i lywodraethu, nid i geisio osgoi atebolrwydd. Roedd yr un bobl yn ymddiried yn y Blaid Lafur ac yn gosod eu system GIG yn ei dwylo ac yn nwylo'r Gweinidog. Bellach, rhaid i'r Gweinidog ysgwyddo'r cyfrifoldeb eithaf am y methiannau yn y GIG, a byddaf yn cefnogi cynnig Plaid Cymru heddiw, ond mae'n siŵr y bydd y grŵp Llafur yn trechu cynnig Plaid Cymru, a bydd hynny'n dangos yn dra effeithiol pa mor anghywir oedd pleidleiswyr Llafur i roi eu hyder yn y Blaid Lafur. Diolch.