Part of 1. Cwestiynau i'r Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd – Senedd Cymru am 2:06 pm ar 22 Mai 2019.
Tynnaf sylw'r Aelod at y ffaith mai ychydig iawn o eiddo sydd yn y band uchaf, band I, mewn gwirionedd—felly 5,400 yn unig ohonynt ledled Cymru gyfan—ac mae'r rheini wedi'u gwasgaru’n anwastad, felly ychydig o fuddion yn unig a fyddai'n deillio o greu band uwch ychwanegol neu dreth plastai, neu ryw fath o dreth ychwanegol ar yr eiddo hwnnw heb newidiadau i'r system ehangach. Felly, rydym yn edrych ar y system ehangach.
Ym mis Hydref, fe gyhoeddom ni ddiweddariad manwl ar ddiwygiadau i drethi lleol a chyllid llywodraeth leol yng Nghymru, ac rwy'n bwriadu cyhoeddi diweddariad pellach ar hyn yn yr hydref. Ond rydym yn archwilio opsiynau ar gyfer diwygio trethi lleol yn y tymor canolig i'r tymor hwy er mwyn sicrhau eu bod wedi'u cynllunio yn y ffordd orau i ddiwallu anghenion pobl Cymru. Ac yn amlwg, byddwn yn awyddus i fabwysiadu ymagwedd flaengar a theg a thryloyw tuag at drethu lleol, sy'n darparu cyllid ar gyfer gwasanaethau lleol.
Felly, i roi blas i chi o'r math o waith rydym yn ei wneud, rydym yn cyflawni prosiect ymchwil sylweddol gan ddefnyddio arbenigedd allanol i ddeall effaith credyd cynhwysol ar gynllun gostyngiadau'r dreth gyngor, patrymau dyledion ac ôl-ddyledion rhent yng Nghymru, ac mae'r ymchwil hwn yn hanfodol ar gyfer llywio ein deddfwriaeth sy'n cefnogi talwyr y dreth gyngor yn y blynyddoedd i ddod. Mae'r Sefydliad Astudiaethau Cyllid yn cynnal asesiad manwl o'r effaith y gallai'r ymarfer ailbrisio ac ailfandio ei chael ar sylfaen drethu eiddo domestig Cymru, pe bai un yn cael ei gynnal, a thrwy hyn, bydd modd inni ddeall hyfywedd gwneud strwythur y band yn fwy blaengar. Ond yn sicr, ni allwn wneud hynny heb y math o wybodaeth a fyddai'n ein galluogi i wneud penderfyniadau gwybodus.