3. Datganiad gan y Prif Weinidog: Coridor yr M4 o amgylch Casnewydd

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:52 pm ar 4 Mehefin 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mohammad Asghar Mohammad Asghar Conservative 3:52, 4 Mehefin 2019

(Cyfieithwyd)

Prif Weinidog, mae'n ddiwrnod trist iawn. Nid fi sy'n dweud hyn; ond Cydffederasiwn Diwydiant Prydain—y mae eich Gweinidog newydd gwrdd â nhw, fel y dywedasoch yn gynharach. Dyma eu dyfyniad ar y BBC. Mae'n ddiwrnod trist i'r rheini sydd eisiau gweld dileu rhwystrau sylweddol i dwf economaidd yng Nghymru; yn ddiwrnod trist i'r busnesau hynny sy'n wynebu costau uwch pan fydd tagfeydd yn achosi oedi i'w lorïau. Mae'n ddiwrnod trist i gymudwyr, i dwristiaid sy'n dod mewn niferoedd eithaf mawr ar ôl dileu tollau Pont Hafren, fel y cafodd ei grybwyll yn gynharach, a'r ffaith bod modurwyr eraill yn gorfod dioddef rhwystredigaeth ac oedi wrth deithio i'r De ac i Gymru. Mae'n ddiwrnod trist i'r rhai sy'n pryderu am effaith y lefel gynyddol o lygredd aer a achosir gan dagfeydd traffig o amgylch Casnewydd ar ein hamgylchedd.

Prif Weinidog, rwyf wedi bod yn byw yng Nghasnewydd ers 50 mlynedd; rwy'n gwybod hyn yn iawn. Nid oes neb wedi sôn eto am y gwasanaethau brys, yr heddlu, ambiwlansys a'r Brigadau Tân, eu cyfraniad nhw, eu barn nhw, na faint y mae'n ei gostio bob blwyddyn am y marwolaethau hyn, yn enwedig o Gylchfan Coldra hyd at Gylchfan Tredegar, gan fod yr ychydig gyffyrdd yng Nghasnewydd mor beryglus, yn enwedig gyda'r terfynau cyflymder a'r camerâu yno. Mae un camera yn gwneud mwy o arian nag unrhyw gamera arall yn y Deyrnas Unedig. Dyna a ddywedwyd wrthyf.

Prif Weinidog, hoffwn ofyn ychydig o gwestiynau. Beth yw'r dewis arall? Mae tagfeydd—mae gennym broblem tagfeydd ddifrifol yng Nghymru. Clywsoch lawer o siaradwyr yma'n gynharach. Mae'r ganolfan gynadledda bron wedi cael ei hadeiladu yn y Celtic Manor. Mae'r ganolfan gynadledda honno ei hun yn mynd i gynnwys mwy na 5,000 o bobl ar benwythnosau. Wrth inni siarad, mae gêm ryngwladol Affganistan a Sri Lanka yn digwydd yng Nghaerdydd. Maen nhw'n ddigwyddiadau chwaraeon rhyngwladol, ac mae digwyddiadau eraill hefyd. Mae traffig yn cynyddu'n drybeilig ar y M4 bob blwyddyn. Felly, a oes modd gwneud rhywbeth?

Nid wyf yn dweud eich bod wedi gwrthod y llwybr du hwn. Rwy'n dweud —. Am y 10 mlynedd diwethaf, rwyf wedi bod yn gwrando ar ddadleuon a chwestiynau gyda'r Prif Weinidog drwy'r amser—yn codi gobeithion, ond nid oes unrhyw beth wedi digwydd. Rydych yn awr yn galw comisiwn. A ydych wedi rhoi amserlen ar gyfer hynny? Beth fydd y gost? Yr arian; faint o arian fydd yn cael ei wastraffu? Ac rydym nawr yn cystadlu gyda'r byd. Mewn cwestiwn blaenorol soniasoch ein bod mewn sefyllfa wych o ran ein heconomi. Mae mwy o incwm yn ymwneud ag allforio yn hytrach na'n cyllideb ni yn y Siambr hon. Felly, Prif Weinidog, a allech chi wneud rhywbeth? Os oes ewyllys, yna mae gobaith cyflawni. Mae angen inni ehangu'r ffordd o amgylch Casnewydd er mwyn sicrhau bod llif y traffig hwn yn gwella a'i fod yn mynd drwy Gymru—y dinasoedd gwahanol. Soniodd ein harweinydd ei fod fel rotor ar ein llestr gwaed. Mae angen inni ehangu ac mae angen inni wneud hynny cyn gynted â phosib. Diolch.