Part of the debate – Senedd Cymru am 3:56 pm ar 4 Mehefin 2019.
Ar ran trigolion Canol Caerdydd, hoffwn ddiolch i'r Prif Weinidog am yr ystyriaeth ofalus a roddodd i'r dystiolaeth a'r materion cymhleth cysylltiedig. Gan fy mod yn credu ei bod yn bwysig iawn, yng ngoleuni adroddiad CCC y DU ar sicrhau dim allyriadau net ac asesiad bioamrywiaeth fyd-eang y Cenhedloedd Unedig, fod angen inni newid ein meddwl pan fydd y ffeithiau'n newid.
Ni fyddai o leiaf chwarter a hyd at hanner y cymunedau a gynrychiolaf i wedi cael unrhyw fudd o gwbl o ffordd liniaru'r M4 a llawer o effaith negyddol. Y rheswm am hynny yw nad oes ganddynt geir ac felly ni fyddent yn gallu defnyddio'r M4. Yn hytrach, byddent wedi cael mwy o dagfeydd oherwydd gwyddom, drwy ddadansoddi'r data ynghylch y traffig sy'n rhedeg rhwng Dwyrain a Gorllewin Caerdydd, fod 40 y cant o'r traffig hwnnw mewn gwirionedd yn mynd i Gaerdydd. Felly, mae'r rhan fwyaf o ranbarthau dinesig ledled y DU wedi buddsoddi'n helaeth mewn trafnidiaeth gyhoeddus integredig, a chan fod yr ymchwiliad cyhoeddus hwn bellach wedi dod i ben gyda phenderfyniad y Prif Weinidog, gobeithiaf y gwelwn ddatblygiad llawer ehangach ar y system drafnidiaeth integredig y mae arnom ei hangen yn awr ar frys.
Felly, croesawaf ymrwymiadau'r Prif Weinidog i sicrhau y bydd arbenigwyr ar drafnidiaeth yn dod o hyd i atebion buan i broblem tagfeydd o amgylch Casnewydd ac y bydd hyn yn cael blaenoriaeth o ran yr arian sy'n mynd i gael ei ryddhau oherwydd mae'n rhaid inni sicrhau ein bod yn gwario gwerth am arian. Gwyddom fod llinell reilffordd, fesul cilomedr, yn costio tua'r un faint â thraffordd ond mae'n cario rhwng wyth ac 20 gwaith yn fwy o bobl. Sylweddolaf fod rheilffyrdd yn cymryd amser i gael eu had-drefnu, ond mae angen inni wneud gwell defnydd o'r ffyrdd presennol yn gyflymach. Mae gan draffyrdd eraill ym Mhrydain lonydd bysiau penodedig mewn ardaloedd trefol, a gobeithio y bydd yr arbenigwyr yn ystyried hynny.
Mae prif lwybrau eraill i mewn i ddinasoedd fel Bryste yn cyfyngu ar y defnydd o un lôn gyda blaenoriaeth i gerbydau sydd ag o leiaf dau berson ynddynt, sydd, wrth gwrs, yn annog rhannu ceir. A sylwaf fod Tudalen 58 o adroddiad yr arolygydd yn cadarnhau bod Llywodraeth Cymru wedi defnyddio data ffonau symudol i lywio'r rhagamcanion traffig sydd o'n blaenau. Rwy'n gobeithio, felly, y gallwn gomisiynu rhyw hanner dwsin i ddwsin o fysiau trydan cyflym y gwyddom sydd ar gael bellach er mwyn sicrhau bod y sawl sydd fel arfer yn teithio ar y lonydd i gyrraedd y gwaith ac yn achosi tagfeydd ar yr M4 ar hyn o bryd yn gallu teithio ar fws cyflym yn lle hynny.