Part of the debate – Senedd Cymru am 5:21 pm ar 4 Mehefin 2019.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Angela, Croeso'n ôl hefyd. Rydym ni wedi gweld eich eisiau. Mae'n wych eich gweld chi.
Gweinidog, rydym yn haeddiannol falch o'r GIG. Mae llawer o wledydd eraill yn eiddigeddus ohonom gan fod gennym ni wasanaeth iechyd sydd am ddim. Mae'n flin gennyf i sefyll yma heddiw unwaith eto yn gwrando ar ddatganiad gan y Gweinidog sydd â'r cyfrifoldeb pennaf i oruchwylio darpariaeth a pherfformiad y GIG. Ond yn achos Betsi, mae'n fwy na hyn. Ar ran Llywodraeth Cymru, rydych chi, Gweinidog, wedi ymgymryd â'r gwaith o redeg rhai agweddau ar waith y bwrdd iechyd drwy fesurau arbennig. Mae'r bwrdd iechyd hwn wedi bod mewn bodolaeth am 10 mlynedd yn unig, felly mae hynny'n golygu nad yw wedi bod yn perfformio yn ôl y disgwyl am o leiaf 40 y cant o'i fywyd, felly ymddengys i mi fod mesurau arbennig yn debycach i drefn arferol pethau. Croesawaf y meysydd sydd wedi gwella yr ydych chi'n sôn amdanyn nhw yn y datganiad hwn. Fodd bynnag, ar ôl pedair blynedd, siawns na ddylid cael rhyw fath o ddyddiad terfyn ar gyfer dod â mesurau arbennig i ben. Mae'r datganiad heddiw yn swnio ac yn teimlo'n debyg iawn i'r datganiad diwethaf a wnaethoch chi, a'r un cyn hynny, a'r un cyn hynny. Rydym ni'n mynd at wraidd hyn nawr. Mae gennyf ddiddordeb cael gwybod pryd y byddwch chi'n cymryd camau pendant a chadarnhaol i sicrhau bod newid gwirioneddol yn digwydd.
Nid yw'r datganiad hwn yn cyfeirio at yr argyfwng recriwtio sy'n peri pryder mawr i weithwyr meddygol proffesiynol a gweithwyr cymorth yn y rhanbarth. A tybed pa ddadansoddiad ydych chi wedi'i wneud o effaith y penawdau ynghylch y gwasanaeth iechyd yn y gogledd o ran recriwtio. Credaf fod adroddiad y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus a gyhoeddwyd yn ddiweddar ar y gwersi llywodraethu a ddysgwyd yn peri pryder mawr, oherwydd mae hi'n ymddangos i mi, er gwaethaf nifer o ymholiadau dros y degawdau, nad yw gwersi'n cael eu dysgu mewn gwirionedd. Yn fwy na dim, rwy'n pryderu am gost ddynol her y bwrdd iechyd hwn. Mae miloedd o bobl, yn llythrennol, yn aros yn llawer rhy hir am lawdriniaeth, yn llawer hwy na'r amserau targed, tra bod eu hiechyd (1) yn dirywio ymhellach fyth, (2) maen nhw mewn poen, (3) nid ydyn nhw'n gallu gweithio, a (4) nid ydyn nhw'n gallu gofalu am eu teuluoedd. Os gwelwch yn dda, Gweinidog, a wnewch chi ddweud wrthyf i ac wrthyn nhw sut y gallan nhw gael cysur o'r datganiad hwn a bod â ffydd yn eich stiwardiaeth dros GIG Cymru.