Part of the debate – Senedd Cymru am 3:46 pm ar 11 Mehefin 2019.
Diolch, Llywydd. Nid oes gen i unrhyw amheuaeth bod rheoli llwyth gwaith a lleihau biwrocratiaeth yr ystafell ddosbarth yn hanfodol os ydym ni am gefnogi ein hathrawon i godi safonau. Mae'r Llywodraeth hon yn parhau i fod yn benderfynol o roi amser i athrawon wneud yr hyn y maen nhw'n ei wneud orau: cynllunio a dysgu'r gwersi gorau posibl i'w disgyblion.
Mae dod o hyd i ffyrdd gwell o reoli llwyth gwaith a lleihau biwrocratiaeth yn her sylweddol, ond yn un y mae angen i ni fynd i'r afael â hi os ydym ni'n dymuno cael gweithlu addysg brwdfrydig ac o ansawdd uchel. Rwy'n falch ein bod ni wedi gwneud cynnydd da mewn cyfnod byr i gefnogi ein penaethiaid a'n hathrawon. Er enghraifft, dros y ddwy flynedd ddiwethaf rydym ni wedi bod yn datblygu system werthuso ac atebolrwydd newydd yn seiliedig ar ymddiriedaeth, deialog broffesiynol llawn parch, a chymesuredd; rydym ni wedi cynhyrchu adnoddau lleihau llwyth gwaith, deunyddiau hyfforddi a chanllawiau ar y cyd â'n rhanddeiliaid, gan gynnwys Estyn, consortia rhanbarthol ac undebau; rydym ni'n buddsoddi £36 miliwn i leihau maint dosbarthiadau babanod, gan sicrhau bod athrawon yn gallu neilltuo mwy o amser a sylw i ddisgyblion; rydym ni'n cynnal asesiadau ar-lein llai beichus yn hytrach na phrofion ar bapur i gefnogi cynnydd ac addysg disgyblion; rydym ni wedi cyflwyno gwelliannau i sicrhau tegwch o ran darparu adnoddau a gwasanaethau digidol i athrawon drwy gyfrwng Hwb; ac rydym ni wedi sefydlu cynlluniau arbrofol ar gyfer rheolwyr busnes ysgolion, a nodwyd gan awdurdodau lleol bod dros 100 o ysgolion yn rhan o'r rhaglen honno, sydd wedi bod ar waith ers bron i ddwy flynedd erbyn hyn, gan roi cymorth gweinyddol ychwanegol i arweinyddion ysgolion.
Nawr, dim ond rhai enghreifftiau yw'r rhain o'r camau yr ydym ni wedi eu cymryd drwy weithio gyda'n gilydd. Ac wrth gwrs, rwy'n ymwybodol bod angen cefnogi ysgolion wrth i ni baratoi ar gyfer cyflwyno'r cwricwlwm newydd. Mae fy swyddogion i'n parhau i nodi'r arferion gorau i leihau effaith unrhyw broblemau llwyth gwaith wrth ddechrau cyflwyno'r cwricwlwm newydd yn 2022. Er hynny, er ei bod hi'n amlwg ein bod ni'n gwneud cynnydd o ran mynd i'r afael â llwyth gwaith, fe ellir gwneud mwy ac mae'n rhaid gwneud mwy. Rwy'n cydnabod pwysigrwydd parhau i weithio ar y cyd â'r sector i ddod o hyd i ffyrdd eraill o gefnogi'r gweithlu. Ac i'r perwyl hwnnw, ym mis Ebrill, fe sefydlais i grŵp rheoli llwyth gwaith a lleihau biwrocratiaeth, a oedd yn cynnwys rhanddeiliaid o bob haen ac o undebau llafur. Mae'r grŵp hwn wedi ystyried y blaenoriaethau y gallwn ni ddechrau gweithio arnyn nhw ar unwaith, yn ogystal â chamau gweithredu ychwanegol byrdymor, tymor canolig a hirdymor yn rhan o gynllun eang sy'n nodi gwaith i'w gwblhau i gynorthwyo athrawon wrth reoli llwyth gwaith.
O'r camau gweithredu niferus i'w hystyried wrth symud ymlaen, rydym ni wedi penderfynu canolbwyntio ar bedair blaenoriaeth allweddol ar unwaith y gallwn eu cyflawni yn ystod tymor yr hydref, cyn ailystyried cynigion tymor canolig a thymor hwy y grŵp. Y pedair blaenoriaeth hyn yw (1) datblygu siarter a phecyn cymorth llwyth gwaith a lles ar gyfer gweithlu'r ysgol, (2) adfywio a hyrwyddo'r adnoddau a'r pecyn hyfforddi sy'n lleihau llwyth gwaith ac, yn hollbwysig, monitro'r niferoedd sy'n manteisio arno, (3) datblygu ymhellach a dosbarthu'r modelau hyfforddi a'r astudiaethau achosion enghreifftiol a luniwyd ar draws y pedwar consortiwm rhanbarthol i ddatblygu dull cydlynus o weithredu ar sail genedlaethol, a (4) cynnal ymarfer archwilio sector cyfan i archwilio pa ddata sy'n cael eu casglu ym mhob haen, a sut y dylid ystyried asesiad o effaith ar lwyth gwaith yn rhan o unrhyw ddatblygiad polisi.