Part of the debate – Senedd Cymru am 3:46 pm ar 12 Mehefin 2019.
Neithiwr cefais y pleser o gynnal digwyddiad yn y Senedd i ddathlu Wythnos y Gofalwyr ac i dynnu sylw at y gwaith anhygoel o bwysig nad yw'n cael ei werthfawrogi bob amser sy'n cael ei wneud gan ofalwyr. Yn ôl yr amcangyfrifon diweddaraf gan Gofalwyr Cymru, mae hyd at 400,000 o ofalwyr yng Nghymru yn darparu 96 y cant o'r gofal yn ein gwlad.
Fel cymdeithas, byddwn bob amser yn dibynnu ar ofalwyr di-dâl, aelodau o'r teulu neu anwyliaid fel arfer. Mae Wythnos y Gofalwyr yn gyfle i ddweud 'diolch'—amser i gydnabod yr holl ofalwyr di-dâl ym mhob rhan o Gymru sy'n cyflawni eu rolau gydag ymroddiad a gostyngeiddrwydd. Yn aml, maent yn weithlu distaw y mae eu cyfraniad i'n cymdeithas yn cael ei esgeuluso'n rheolaidd. Mae gofalwyr di-dâl yn cadw teuluoedd gyda'i gilydd, yn sicrhau y gall pobl aros gartref, gan leddfu'r straen ar ein gwasanaeth iechyd a'n gwasanaethau cymdeithasol. Maent yn sail i'n GIG a'n system gofal cymdeithasol, ac nid oes amheuaeth na allem wneud hebddynt.
Mae cyfrifoldeb arnom i helpu gofalwyr i ofalu. Gall yr effaith y gall y rôl ei chael ar iechyd corfforol a meddyliol fod yn ddinistriol a phara'n hir. Ni ddylai neb fod mewn sefyllfa lle maent yn aberthu eu hiechyd eu hunain er mwyn gallu gofalu am rywun annwyl. Rhaid gwneud mwy i'w cefnogi. Os bydd eu hiechyd yn methu, mae'n aml yn rhoi'r sawl y maent yn gofalu amdanynt mewn sefyllfa o argyfwng. Mae gofalwyr di-dâl yn haeddu seibiant, maent yn haeddu cydnabyddiaeth—er nad ydynt yn ei geisio—ac maent yn haeddu ein cefnogaeth ddiwyro.