Diolch, Lywydd. Mae'n debyg fy mod yn cytuno ag ymateb cyntaf y Gweinidog heddiw. Hoffwn ddiolch i'r Llywydd ac a gaf fi gynnig y gwelliannau yn enw fy nghyd-Aelod, Darren Millar? Rwy'n sylweddoli na fydd y Llywodraeth yn cytuno â hyn—clywais sylwadau'r Gweinidog yn gynharach—ond mae £114 miliwn wedi'i wastraffu ar ddatblygu cynllun, yn ogystal â'r ymchwiliad cyhoeddus, a oedd eisoes wedi edrych ar 28 o ddewisiadau amgen yn lle ffordd liniaru'r M4. Ystyriwyd yr holl dystiolaeth gysylltiedig gan ymchwiliad cyhoeddus annibynnol, ond cafodd y prosiect ei wrthod, ac mae arnaf ofn fod Llywodraeth Cymru wedi gwario swm mawr o arian cyhoeddus ar baratoi ar gyfer prosiect yr M4 a'r ymchwiliad, er mwyn i'r Prif Weinidog wrthod y canfyddiadau heb fod unrhyw gynllun amgen go iawn na thargedau yn eu lle.

Nawr, fel y dywedais yn gynharach yn fy sylwadau i Weinidog yr economi a thrafnidiaeth, rwy'n amau y gall comisiwn newydd a sefydlwyd ddod i unrhyw gasgliadau gwahanol mewn cwta chwe mis i'r rhai a gafwyd gan yr ymchwiliad cyhoeddus a fu'n edrych ar y materion dan sylw am flynyddoedd lawer, ar gost o £44 miliwn i'r pwrs cyhoeddus. Ac rwy'n cytuno ag ail bwynt Plaid Cymru i'w cynnig heddiw ac yn credu bod Comisiwn Seilwaith Cenedlaethol Cymru mewn sefyllfa dda i edrych ar gynllunio seilwaith yn y tymor ehangach hefyd.

Mae cynnig Plaid Cymru heddiw yn galw am ddatblygu gweledigaeth hirdymor yn gyflym ar gyfer rhwydwaith trafnidiaeth gwyrdd, cynaliadwy, integredig yng Nghymru. Wel, hynny'n union a ddylai fod wedi bod yn digwydd dros y chwe blynedd diwethaf. Rwy'n siŵr y byddai Plaid Cymru yn cytuno â hynny hefyd. Rwyf wedi cael cyfle, fel Aelodau eraill, i edrych yn fanylach ar adroddiad yr ymchwiliad cyhoeddus.

Nawr, mae fy nodiadau'n eithaf helaeth ar yr adroddiad o ran tynnu sylw at gasgliadau'r arolygydd wrth ystyried elfennau amgylcheddol cynllun Llywodraeth Cymru ei hun. Mae amser yn fy nghyfyngu o ran yr hyn y gallaf ei ddweud, ond hoffwn dynnu sylw at gasgliadau'r arolygydd ar allyriadau carbon, a amlinellir ar dudalen 400 yr adroddiad. Maent yn dweud bod cyfrifiadau carbon Llywodraeth Cymru yn fanwl a thrylwyr, ond maent wedi goramcangyfrif yr allyriadau:

y byddai'r cynllun yn lliniaru tagfeydd ac yn cael gwared ar allyriadau gormodol o draffig yn stopio ac ailgychwyn.

Ni fyddai'r cynllun yn effeithio'n andwyol ar bolisïau Llywodraeth Cymru ar gyfer lleihau carbon nac yn llesteirio'i huchelgeisiau cyhoeddus ar gyfer bodloni targedau lleihau, a byddai'r cynllun, yn wahanol i unrhyw un arall efallai, yn garbon niwtral dros amser, ac o fudd i'r amgylchedd cyffredinol.

Dyna gasgliadau'r arolygydd wrth gytuno â chynigion Llywodraeth Cymru ei hun. Daeth yr arolygydd i'r casgliad fod tystiolaeth Llywodraeth Cymru sy'n ymwneud â charbon yn gadarn ac yn gyson â Deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol. Ac rwy'n credu mai'r pwynt yn y fan hon—ac mae'n sefyllfa hynod anarferol i fod ynddi—yw ei bod yn ymddangos bod y Prif Weinidog, wrth wrthod y cynllun, yn gosod Llywodraeth Cymru yn gadarn yn erbyn nid yn unig argymhellion Llywodraeth Cymru ei hun ar gyfer ffordd liniaru'r M4, ond ei deddfwriaeth ei hun sydd ar y llyfr statud. Rhoddodd Gweinidog yr economi ei farn ar y mater yn gynharach heddiw. Yn sicr, byddai gennyf ddiddordeb mewn clywed gan y Prif Weinidog a'r Gweinidog Llywodraeth Cymru sy'n gyfrifol am yr amgylchedd i weld a ydynt yn credu bod y ddeddfwriaeth yn Neddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016 a Deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol yn ddigon cadarn neu a oes angen eu diwygio bellach.

Rwy'n ofni bod y tagfeydd ar draffordd yr M4 yn un o'r enghreifftiau mwyaf pryderus o reolaeth wael Llywodraeth Cymru ar rwydwaith trafnidiaeth Cymru yn fy marn i, ac er mor bwysig yw llwybr yr M4, nid oes ateb ymarferol o hyd i'r problemau tagfeydd ar y ffordd. Felly, i gloi, Lywydd, credaf y byddai datblygu gweledigaeth hirdymor yn gyflym ar gyfer rhwydwaith trafnidiaeth integredig, gwyrdd a chynaliadwy yng Nghymru, sy'n cynnwys rhoi blaenoriaeth i fynd i'r afael â phroblemau tagfeydd o amgylch Casnewydd, fel y mae Plaid Cymru yn galw amdani yn y cynnig heddiw, yn rhywbeth a fyddai wedi'i gyflawni i raddau helaeth gan y cynllun a gynigiwyd gan Lywodraeth Cymru ei hun.