Diolch, Ddirprwy Lywydd. Credaf fod y Gweinidog wedi taro'r hoelen ar ei phen ar ddiwedd ei haraith pan ddywedodd fod angen gweithredu ar hyn yn ogystal â geiriau da. Cadwaf fy sylwadau'n fyr, Ddirprwy Lywydd, oherwydd rwy'n sylweddoli faint o amser sydd gennyf, ac mae Aelodau o bob plaid, ac Aelodau annibynnol wrth gwrs, wedi gwneud pwyntiau da iawn.

Os edrychwch ar yr ystadegau, credaf eu bod yn wirioneddol frawychus. Mae llawer o siaradwyr wedi cyfeirio atynt. Ar hyn o bryd mae Cymru'n cynhyrchu cyfanswm o 400,000 tunnell o wastraff plastig y flwyddyn. Fel y clywsom, gall hirhoedledd plastigion olygu bod plastig yn para mewn safleoedd tirlenwi am ganrifoedd. Credaf fod pwyntiau Dai Lloyd yn arbennig o berthnasol i mi fel tad i fabi saith mis oed erbyn hyn. Credaf ei fod yn ddychrynllyd, nid yn unig yr hyn a ddywedoch chi am blastigion a microblastigion a nanoblastigion—mae bron ar lefel ffuglen wyddonol—yn cynyddu yn ein cyrff yn ddyddiol, ond mae'r broses honno'n dechrau'n gynnar iawn pan gaiff baban ei eni, neu cyn hynny hyd yn oed. Mae'r microblastigion a'r nanoblastigion hyn ym mhobman. Maent yn bodoli drwy'r gadwyn fwyd gyfan. Mae'n mynd i fod yn anhygoel o anodd ymdrin â'r sefyllfa hon, ond mae angen inni ymdrin â'r sefyllfa ac mae angen inni ddechrau yn awr.

Fel y dywedodd fy nghyd-Aelod, David Melding, yn ei gyfraniad, yn aml ceir yr agwedd, 'Pa wahaniaeth y mae'n ei wneud os yw Cymru'n gwneud hyn, os yw gwlad fach yn gwneud ei gorau? Oherwydd mae yna wledydd llawer mwy o faint, ac os nad ydynt hwy'n cymryd unrhyw sylw, yna ni allwn gyrraedd unman'. Wel, o leiaf mae'n ddechrau. Byddwn yn aml yn defnyddio'r ymadrodd 'maint Cymru', oni wnawn? Wel, os yw gwlad maint Cymru yn gallu dechrau ceisio ymdrin â phroblem plastigion, efallai y gallwn ledaenu arferion da ar draws y byd a bydd gwledydd eraill yn dilyn ein hesiampl. Gwyddom am achosion eraill lle rydym wedi pasio pethau yn y Siambr hon, pethau a oedd ar y pryd yn ymddangos yn chwerthinllyd i lawer o bobl. Efallai y cofiwch chi, pan oeddem yn trafod bagiau plastig untro, fod rhai pobl yn credu na fyddai byth yn gweithio, ei fod yn syniad gwallgof, y byddai pobl yn mynd â bag Morrisons i archfarchnad Sainbury ac yn defnyddio hwnnw. Wel, fe welwch hynny drwy'r amser erbyn hyn, mae'n gyffredin, ac mae gennych fagiau amlddefnydd a bagiau papur. Felly, mae yna bethau y gellir eu cyflawni yn y dyfodol, er eu bod i'w gweld yn anodd eu cyflawni ar y pryd. Felly, gadewch i ni gychwyn arni ac annog hynny i ddigwydd.

Do, fel y clywsom ac fel y dywedodd Dai, cawsom ddatganiad o argyfwng newid hinsawdd. Mae angen inni weld gweithredu ar lawr gwlad gyda newid hinsawdd, ond mae angen ymdrin â materion amgylcheddol ehangach fel plastig hefyd. Rwy'n falch fod y Pwyllgor Newid Hinsawdd, yr Amgylchedd a Materion Gwledig wedi bod yn edrych ar hyn. Mae'n bwysig iawn craffu ar y maes hwn yn llawn. O ran y gwelliannau, un o'r rhesymau pam ein bod yn gwrthod gwelliant y Llywodraeth yw oherwydd y bydd yn dileu ein cynnig. Rydym yn cefnogi gwelliant 2, sy'n gwneud rhai pwyntiau da iawn am ganllawiau a roddir gan Lywodraeth Cymru. Mae gennym broblem gyda gwelliant 3 ac rydym yn mynd i ymatal ar hwnnw, nid am nad yw gwahardd deunydd pecynnu bwyd plastig nad yw'n ailgylchadwy neu'n fioddiraddiadwy yn nod canmoladwy, ond rwyf am weld rhagor o wybodaeth am y dulliau o wneud hynny ac yna byddwn yn ei gefnogi'n llawn. Ac rwy'n credu bod hwnnw'n fater y gall y pwyllgor newid hinsawdd a phwyllgorau eraill ystyried ei graffu a darparu atebion real iawn i'r Llywodraeth.

Fel y dywedodd Andrew R.T. Davies ar y dechrau'n deg, mae angen inni drosglwyddo—rwy'n aralleirio yn awr—amgylchedd sy'n well na'r hyn a gawsom. Mae angen inni wneud hynny i'r genhedlaeth nesaf mewn perthynas â phob math o bethau. Gallwn edrych ar y gwasanaeth iechyd, gallwn edrych ar addysg, gallwn edrych ar drafnidiaeth, ar ffyrdd, fel y trafodasom, ond ar fater yr amgylchedd, y blaned hon yw ein treftadaeth a adawn ar ein holau i genedlaethau'r dyfodol. A heb y blaned lle rydym—wel, rwy'n sefyll yn awr ac rwy'n siarad â chi am amddiffyn y blaned—. Heb hynny, mae popeth arall yn ddibwys mewn gwirionedd. Felly, rwy'n meddwl eich bod wedi gwneud pwynt da iawn ar ddechrau eich araith, Andrew, sy'n atseinio drwy gyfraniadau pawb arall heddiw, ac yn wir, fe wnaeth y Gweinidog ymateb iddo.

Felly, a gaf fi ddiolch i bawb a gyfrannodd at y ddadl heddiw? Rwy'n meddwl ei bod yn ddadl a gafodd ei dwyn i'r amlwg gan raglenni fel Blue Planet David Attenborough. Gobeithio y bydd llawer o raglenni eraill hefyd yn parhau i godi proffil y mater hwn. Mae'n rhywbeth na châi ei drafod mor bell yn ôl â hynny ac rydym yn ei drafod yn y Siambr yn awr, a thrafod problem yw'r cam cyntaf i'w datrys.