Rwy'n cydnabod y sylwadau a wnaed heddiw. Rwyf wedi gofyn i swyddogion sicrhau, yn y dyfodol, pan fyddwn yn gwneud rheoliadau ynglŷn â'r defnydd o'r Gymraeg drwy iechyd a gofal cymdeithasol, ein bod yn rhybuddio ac yn ymgysylltu â'r pwyllgor pwnc penodol ond hefyd â'r Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu yn gynharach yn y broses. Rwy'n cydnabod y pwyntiau a wnaed, nid yn unig am bolisi iechyd a gofal cymdeithasol a pholisïau a rheoliadau pellach, ond am y sylwadau a wnaed am ddull ehangach y Llywodraeth, oherwydd rwy'n croesawu craffu gan Aelodau yn y Siambr hon. Rwy'n dal i gofio bod yn aelod o'r meinciau cefn a fy awydd i gymryd rhan briodol yn y broses graffu, i herio a hefyd i wella deddfwriaeth hefyd.  

Ond hoffwn gofnodi fy siom wirioneddol a diffuant na chafodd y fersiwn Gymraeg o'r memorandwm esboniadol ei chyflwyno ar yr un pryd â'r fersiwn Saesneg, fel y dylai. Ond ni fuaswn eisiau i'r amryfusedd diffuant hwnnw—ac rwy'n cydnabod nad wyf yn ceisio gwenieithio na cheisio dweud na ddigwyddodd hynny—ni fuaswn eisiau i hynny dynnu oddi ar y manteision y bydd y dyletswyddau hyn, yn fy marn i, yn eu sicrhau i gleifion er mwyn iddynt allu cael gofal iechyd mewn lleoliad gofal sylfaenol. Ac yma, rwy'n credu, mae yna wyro oddi wrth y ddadl a wnaeth Dai Lloyd wrth wneud y cynnig.

Ar bwynt cyffredinol, fodd bynnag, o ran cyfieithu'r memorandwm esboniadol, mae swyddogion yn trafod hyn gyda swyddogion Comisiwn y Cynulliad ac maent wedi dod i gytundeb mewn egwyddor y byddwn yn cynyddu nifer y memoranda esboniadol yn raddol ar gyfer offerynnau statudol sy'n cael eu gosod yn Gymraeg gerbron y Cynulliad. Mae gwaith pellach ar y gweill i edrych ar arwyddocâd hynny o ran yr amser sydd ei angen i gyflwyno deddfwriaeth a dogfennau ategol gerbron y Cynulliad yn y ddwy iaith swyddogol.

Fel y nodwyd, daeth y dyletswyddau i rym ar 30 Mai mewn gwirionedd, felly gan fod y rheoliadau eisoes wedi'u gwneud, byddai derbyn y cynnig yn golygu dirymu'r rheoliadau a'u hail-wneud, a byddai hynny'n gohirio'r broses o gyflwyno'r dyletswyddau. Efallai na fydd rhai Aelodau yn cefnogi'r cynllun neu'r rheoliadau, ond rydym wedi gweithio, nid yn unig gyda darparwyr, nid yn unig gyda rhanddeiliaid i ddarparu gwasanaethau, gan gynnwys y cyrff sy'n eu cynrychioli, ond mae Comisiynydd y Gymraeg, a'r Comisiynydd blaenorol, yn cefnogi'r cynllun sydd gennym.  

Felly, gan symud ymlaen at y dyletswyddau eu hunain, mae'r ymagwedd tuag at ddyletswyddau iaith Gymraeg yn y contractau, o ran gwasanaethau i gontractwyr annibynnol, yn deillio o ystyriaeth ac ymgynghoriad ar y rheoliadau drafft ar safonau'r Gymraeg ar gyfer y sector iechyd yn 2016. Roedd yr ymatebion i'r ymgynghoriad yn nodi bod yna gred gyffredinol nad oedd yn rhesymol gosod safonau ar fyrddau iechyd lleol a fyddai'n eu gwneud yn gyfrifol am unrhyw fethiant i gydymffurfio ar ran un o'r contractwyr gofal sylfaenol annibynnol. Mae hynny, wrth gwrs, yn deillio o'r ffordd y darperir gwasanaethau o dan delerau gwasanaethau a chontractau y cytunwyd arnynt yn genedlaethol. Ond bydd gwasanaethau gofal sylfaenol a ddarperir yn uniongyrchol gan fyrddau iechyd lleol yn ddarostyngedig i safonau'r Gymraeg a nodir yn yr hysbysiadau cydymffurfio ar gyfer byrddau iechyd unigol.

Ceir rhesymau ymarferol sydd angen eu hystyried ymhellach—[Torri ar draws.] Ie.