Part of the debate – Senedd Cymru am 4:00 pm ar 19 Mehefin 2019.
Rwy'n ceisio egluro'r dull rydym wedi'i fabwysiadu, ac rwy'n bod yn ddidwyll ac yn onest yn hynny o beth. Efallai na fydd yr Aelodau'n cytuno â'r dull a fabwysiadwyd gennym, ond dyma'r dull rydym wedi'i ddefnyddio i gyflwyno'r dyletswyddau hyn ar draws gofal sylfaenol am y tro cyntaf. Ac roedd consensws yn yr ymgynghoriad mai'r ffordd fwyaf priodol o osod dyletswyddau iaith Gymraeg ar ddarparwyr gofal sylfaenol oedd cytuno ar y rhain yn genedlaethol a'u cynnwys yn y telerau gwasanaeth cytundebol rhwng contractwyr a byrddau iechyd. A defnyddiodd y dull hwnnw systemau cofnodi contractau cyfredol sy'n gyfarwydd i'r sector. Nodwyd—[Torri ar draws.] Ni allaf; rwyf eisoes wedi cymryd gormod o amser.
Nodwyd, yn wahanol i'r mwyafrif o gyrff y sector iechyd sy'n gorfod cydymffurfio â safonau'r Gymraeg, nad yw darparwyr gofal sylfaenol annibynnol wedi bod yn ddarostyngedig i gynlluniau iaith Gymraeg o'r blaen. Felly, rydym wedi ystyried hyn ochr yn ochr â sgiliau yn y Gymraeg, gallu, materion recriwtio a chadw staff ym maes gofal sylfaenol. Mae'n bwysig cyflwyno'r dyletswyddau cam cyntaf mewn ffordd sy'n gymesur ac mewn amgylchedd cefnogol. Mae'r dyletswyddau sy'n cael eu gosod ar ddarparwyr gofal sylfaenol annibynnol, fel safonau ar gyfer y sector gofal iechyd, yn rhan o jig-so o ymyriadau sy'n cefnogi ac yn adeiladu ar y sylfeini cadarn a osodwyd yn 'Mwy na Geiriau...'.
Roeddwn am ddweud mwy, ond rwy'n gweld ein bod ymhell dros yr amser, Lywydd. Ond hoffwn ddweud fy mod yn credu bod y dyletswyddau hyn yn gam sylweddol ymlaen o ran hyrwyddo a chefnogi ymwybyddiaeth o'r Gymraeg a gwasanaethau ym maes gofal sylfaenol. Ac rwy'n falch fod cyrff cynrychioliadol darparwyr gofal sylfaenol annibynnol, er iddynt godi rhai heriau, wedi cytuno ar y dull gweithredu rydym wedi'i fabwysiadu. Gofynnaf i'r Aelodau bleidleisio yn erbyn y cynnig heddiw, a pheidio â dadwneud y cynnydd ymarferol pwysig y mae'r rheoliadau hyn yn ei gyflwyno.