8. Dadl Plaid Brexit: Gadael yr Undeb Ewropeaidd

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:35 pm ar 19 Mehefin 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Rees David Rees Labour 6:35, 19 Mehefin 2019

(Cyfieithwyd)

Lywydd, rwy'n derbyn bod y rhan fwyaf o bobl yng Nghymru wedi pleidleisio dros adael yn refferendwm 2016. Yn wir, yn fy etholaeth i, pleidleisiodd y mwyafrif dros adael yn y refferendwm hwnnw. Felly, nid wyf yn sefyll yma i herio'r hyn roeddent eisiau ei wneud. Roeddent eisiau gadael. Efallai ein bod yn gwahaniaethu o ran yr hyn oedd 'gadael' yn ei olygu, ond roeddent eisiau gadael. A rhaid i ni feddwl am ffordd o gyflawni hynny gymaint â phosibl, ond mae'n rhaid i ni wneud hynny gan ddiogelu pobl Cymru rhag y canlyniadau gwaethaf posibl, oherwydd rydym am ddiogelu eu safonau byw yn ogystal.

Roedd y cyn-Brif Weinidog, a oedd yn eistedd yma y prynhawn yma, yn ei gwneud yn gwbl glir, ar ôl y refferendwm, y byddai Llywodraeth Cymru yn gweithio tuag at gyflawni canlyniad y refferendwm, ond ar ôl bron i dair blynedd o ymgais flêr yn San Steffan i ddyfeisio cynllun ar gyfer Brexit, bellach fe'n gadawyd gyda phlaid lywodraethol yn San Steffan mewn cythrwfl, a ras am arweinyddiaeth y Llywodraeth gyda phedwar ymgeisydd ar ôl—pob un ohonynt, gyda llaw, yn y Cabinet yn ystod y ddwy flynedd—yn ceisio ailnegodi cytundeb y dywedwyd wrthynt na allant ei ailnegodi, na gadael heb gytundeb, ac mae pawb ohonom yn gwybod y byddai gadael heb gytundeb yn niweidiol iawn i'r wlad hon.

Nawr, mae'n ddyletswydd ar y Cynulliad hwn i gymryd pob cam posibl i ddiogelu economi Cymru, ac rydym bellach mewn sefyllfa sy'n golygu nad oes gennym fawr ddim opsiynau yn hynny, ond un opsiwn sy'n rhaid inni ei dderbyn yw brwydro yn erbyn gadael yr UE heb gytundeb. Dyna'r sefyllfa waethaf posibl. Mae'r dystiolaeth a glywais yn adlewyrchu hynny'n glir. Nawr, clywsom straeon heddiw gan yr Aelodau gyferbyn y daw pethau mawr o adael yn y fath fodd ac y cawn gytundebau masnach gwych gyda gwledydd eraill, gyda'r UE yn ymrwymo i gytundeb â ni o bosibl, caiff ein tariffau eu defnyddio ar draws y byd, yn unochrog ar draws pawb, i roi esgidiau am bris is i ni a dillad ym mhen uchaf y farchnad am brisiau is. Wel, ni fydd y rhan fwyaf o fy etholwyr i'n prynu dillad ym mhen uchaf y farchnad.

Clywsom hefyd y ddadl gan arweinydd y blaid gyferbyn yn genedlaethol y gellir rhoi erthygl 24 y Cytundeb Cyffredinol ar Dariffau a Masnach mewn grym a byddwn yn parhau i fasnachu heb unrhyw dariffau ar draws yr UE. Wel, nid wyf yn credu ei fod wedi darllen erthygl 24 mewn gwirionedd, achos os darllenwch erthygl 24—ac mae'r holl dystiolaeth yno; ewch at y bobl sy'n ymchwilio yn Nhŷ'r Cyffredin os ydych am ei ddarllen—caiff erthygl 24 ei rhoi mewn grym pan fyddwch wrthi'n negodi, nid ar y cam hwn. Nid ydym wrthi'n negodi. A phan fyddwn yn gadael, ni fyddwn wrthi'n negodi, felly ni fyddwn yn rhoi erthygl 24 mewn grym. Felly, ni fyddwn mewn sefyllfa lle gallwn ddweud mewn gwirionedd, 'Gadewch inni gadw'r status quo', oherwydd ni fydd yn berthnasol.

Cofiwn hefyd nad yw erthygl 24 ond yn berthnasol i nwyddau'n unig. Nid yw'n berthnasol i wasanaethau. Felly, nid yw un o elfennau mwyaf ein heconomi wedi'i chynnwys yn erthygl 24. Felly, unwaith eto, ni fydd gennym status quo yn ein heconomi. Bydd yn rhaid inni dalu tariffau, a dywedodd Delyth fod rheolau Sefydliad Masnach y Byd yn gymwys i bob gwlad sy'n aelod o reolau Sefydliad Masnach y Byd, ac os ydych yn cael gwared ar unrhyw dariffau i geisio annog mewnforion, rydych yn cael eu gwared ar gyfer pob gwlad, a gallai hynny roi ein swyddi yn y wlad hon mewn perygl, gan nad oes gennych amddiffyniadau rhag rhai o'r nwyddau sy'n dod i mewn, nad ydynt o bosibl o'r safon neu'r ansawdd a ddymunwn am nad oes unrhyw gwestiwn o reoleiddio chwaith ar gyfer yr agweddau hynny.

Datganiad anghywir arall sy'n cael ei ledaenu gan Blaid Brexit—rwyf wedi darllen eu herthyglau—yw y gallwch yrru ar draws Ewrop heb unrhyw broblem: 'Peidiwch â phoeni; gall cerbydau nwyddau trwm fynd ar draws, maent i gyd yn iawn'. Rydym wedi cael 102 o drwyddedau ECMT—edrychwch i weld os nad ydych yn gwybod beth yw ystyr ECMT. Mae'n golygu bod 5 y cant o system cludo nwyddau'r DU yn gallu teithio ar draws Ewrop. Ni all 95 y cant wneud hynny. Faint o gludwyr nwyddau Cymru fydd hynny'n eu peryglu? Mae'n rhaid i'r ffantasi hon fod gadael heb gytundeb yn dda i'n heconomi gael ei dangos yn glir i'r cyhoedd—mai ffantasi ydyw. Y realiti yw bod gadael heb gytundeb yn niweidio'r economi hon yn ddirfawr. Ac rydym yn cynrychioli pobl, pob un ohonom, hyd yn oed y pedwar Aelod acw, ac yn gorfod sicrhau nad yw eu safonau byw yn gostwng. Mae gadael heb gytundeb yn gwneud i hynny ddigwydd. Mae'r cynnig hwn yn llawn o ffantasi, yn llawn o anwiredd ac yn llawn o anobaith i bobl ac economi'r wlad hon, a hoffwn awgrymu bod pawb yn ei wrthwynebu.