Part of the debate – Senedd Cymru am 4:58 pm ar 25 Mehefin 2019.
Dydw i ddim yn siŵr a oeddech chi yma, Alun, ond dyna oedd iaith y Prif Weinidog i mi yn gynharach yn ystod y cwestiynau i'r Prif Weinidog, a dyma'r iaith briodol ar gyfer yr hyn yr ydych chi wedi'i wneud mewn cysylltiad â'ch ymrwymiad i'r prosiect cwbl hanfodol hwnnw yn eich maniffesto. Mae popeth yr ydych chi'n ei ddweud yn awr yn esgusodion dros hynny—y gymhareb budd yn erbyn cost dros ddwy ar gyfer hynny. Nawr, byddwn yn edrych ar brosiectau eraill. Mae gennych chi eich comisiwn; byddwn yn gweld faint o amser y bydd hynny'n ei gymryd i adrodd yn ôl. Ond y ffaith yw yr argymhellodd yr arolygydd ffordd liniaru i'r M4 y byddai ei budd yn amlwg iawn yn llawer mwy na'i chost—cawn weld a yw hynny'n wir o hyd am yr ymrwymiadau gwariant sylweddol mewn cysylltiad â'r comisiwn hwn. Yn ddiau, mae rhai prosiectau llai costus sy'n synhwyrol i'w gwneud, fel cymorth am ddim i gerbydau diffygiol—pam nad ydych chi wedi gwneud hynny o'r blaen, nid wyf yn glir.
Dydw i ddim yn deall y syniad hwn na ddylen nhw fod wedi bod yn ystyried dewisiadau eraill—y byddai'n niweidiol cael cynlluniau wrth gefn pe na bai'r arolygydd wedi ei gymeradwyo neu pe baen nhw wedi penderfynu yn erbyn penderfyniad yr arolygydd. Siawns na fyddai gan Lywodraeth synhwyrol gynlluniau wrth gefn. Dydw i ddim yn derbyn y syniad y byddai'n golygu y gellid herio'r penderfyniad yn gyfreithiol pe bai unrhyw un yn y Llywodraeth yn meddwl, 'beth wnawn ni os na chytunir ar hyn?' Mae'n drefniant cynllunio cwbl synhwyrol.
Mae gennym ni ein gwelliannau ein hunain—gwelliannau 1 a 5—yr eglurodd David eu diben. Byddwn yn gwrthwynebu gwelliant 6. Roeddwn yn gwrando ar Delyth Jewell, ond yng ngwelliant 6 mae Plaid Cymru'n dweud, yn lle'r hyn y mae Llafur yn ei gynnig i guddio eu cywilydd eu hunain am fradychu'r ymrwymiad maniffesto hwnnw, sydd o leiaf yn ceisio canolbwyntio'r gwariant ar Gasnewydd a'r de-ddwyrain, ar y rhai sy'n dioddef fwyaf o'r methiant a'r tor-addewid hwnnw—mae Plaid yn hytrach eisiau gwario'r arian yn gyffredinol ledled Cymru. Nawr, mae hynny'n dweud cyfrolau am y flaenoriaeth gymharol y mae Plaid Cymru yn ei rhoi i Gasnewydd a'r de-ddwyrain, a byddwn yn gwrthwynebu'r gwelliant hwnnw. Fe wnaf i ildio.