Part of the debate – Senedd Cymru am 5:23 pm ar 25 Mehefin 2019.
Diolch, Llywydd. Rwy'n ddiolchgar iawn am gyfraniadau pawb i'r ddadl hon heddiw, ac rwy'n falch o nodi bod un ffaith bwysig yr ydym i gyd yn gytûn yn ei chylch, sef, wrth gwrs, na all gwneud dim fod yn ddewis. Cafwyd llawer o gyfraniadau gwerthfawr yn ystod y ddadl hon, ac mae nifer o Aelodau wedi cynnig rhai syniadau creadigol y byddaf yn sicrhau eu bod yn cael eu hystyried gan y comisiwn.
Penderfyniad yw hwn, nid ynghylch mynd yn ôl i'r cychwyn, Llywydd, mae'n ymwneud â darn o waith cyflym gan gomisiwn arbenigol a fydd yn cyflwyno cynigion ymarferol i ddatrys rhai o'r problemau sy'n wynebu trigolion Casnewydd yn 2019 a 2020, ychydig o flynyddoedd cyn y gallai ffordd fod wedi'i hadeiladu a'i hagor ar gyfer traffig yn y pen draw. Gallaf sicrhau'r Aelodau ein bod yn deall y broblem nawr ac y byddwn yn mynd i'r afael â hi yn llawer cynharach nag y byddai'r llwybr du wedi'i wneud. Gallaf hefyd gytuno â'r Aelodau, fel y mae Lynne Neagle newydd ddweud, fod hon yn broblem sy'n effeithio ar ranbarth cyfan. Wrth gwrs, caiff ei theimlo ddwysaf yng Nghasnewydd, ond dylai'r holl Aelodau, beth bynnag fo'r etholaethau neu'r rhanbarthau y maen nhw'n eu cynrychioli, gydnabod bod hwn yn fater o arwyddocâd cenedlaethol ac, felly, ni ddylent geisio gosod rhannau gwahanol o Gymru yn erbyn ei gilydd. O ran hynny, rwy'n cytuno'n llwyr.
Hoffwn droi at sawl sylw a wnaed. Yn gyntaf oll, cwestiwn y gymhareb cost a budd a'r llwybr du. Oedd, roedd cymhareb cost a budd y llwybr du yn ffafriol, yn enwedig mewn cysylltiad â'r llwybr glas sydd wedi'i feirniadu'n hallt. Fodd bynnag, barnwyd bod yr elfen gost yn rhy uchel, yn enwedig mewn cefndir o gyni a diffyg adolygiad cynhwysfawr o wariant, ac, wrth gwrs, yr angen i ddarparu seilwaith cymdeithasol hanfodol bwysig, gan gynnwys ysbytai, ysgolion a thai y gellid bod wedi'u haberthu pe bai'r llwybr du wedi mynd yn ei flaen.
O ran y cyfyngiadau cyflymder 50 mya nid dim ond ar yr M4 ond ar gefnffyrdd eraill yng Nghymru, wrth gwrs, mae hyn i leihau'r gwenwyn sy'n cael ei ollwng ac sy'n cael ei anadlu gan fodau dynol. Mae hwn yn fesur y profwyd ei fod yn gweithio. Rhaid lleihau lefelau nitrogen deuocsid—