Part of the debate – Senedd Cymru am 1:57 pm ar 26 Mehefin 2019.
Hoffwn innau hefyd estyn croeso cynnes i'n Haelodau o Senedd Ieuenctid Cymru. Rwy'n tybio'n gryf y bydd rhai ohonoch yma heddiw'n cael eich ethol i ymuno â ni yn y Cynulliad maes o law.
Yn anffodus, yn rhy aml, nid yw'r gwaith trawsbleidiol cadarnhaol sy'n digwydd yn y pwyllgorau, yn yr ystafelloedd wrth ymyl y Siambr hon, yn cael ei gofnodi'n eang. Caiff penawdau eu creu pan fo geiriau croes yn cael eu cyfnewid yn y Siambr hon. Fodd bynnag, rydym yn gytûn ar nifer o faterion, gan gynnwys y materion y mae'r Senedd Ieuenctid wedi tynnu sylw atynt.
Fel y clywsom yn gynharach—a diolch i chi—lluniodd y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg adroddiad ar y newidiadau sydd angen i ni eu gweld yn y ddarpariaeth o gymorth iechyd meddwl i bobl ifanc yng Nghymru. Roeddwn ar y pwyllgor hwnnw, ac roeddwn yn llawn edmygedd o waith Cadeirydd y pwyllgor, yr Aelod dros Dorfaen, Lynne Neagle. Mae Lynne yn Aelod Llafur ac mae gennym ein safbwyntiau gwahanol, yn fwyaf amlwg yn y Siambr hon ar Brexit, ond rwyf wedi treulio o leiaf yr un faint o amser yn cytuno â hi ar gymorth iechyd meddwl i bobl ifanc, ac nid oes gennyf ddim ond canmoliaeth iddi am ei gwaith yn y maes hwn, gan gynnwys ei rôl yn y grŵp gorchwyl a gorffen a sefydlwyd gan Lywodraeth Cymru.
Pan oeddwn yn fy arddegau, ac rwy'n siŵr y byddai Aelodau eraill o'r Cynulliad yn cytuno, nid oedd trafod llesiant emosiynol rhywun mor gyffredin ag y mae heddiw. Rydym yn falch o weld bod Senedd Ieuenctid Cymru yn cyfrannu at awyrgylch lle gall pobl ifanc gael cymorth yn haws, oherwydd mae stigma'n bodoli o hyd, hyd yn oed os yw'n llai nag y bu, ac mae bylchau yn y cymorth o hyd. Fel y dywedodd Lynne yn ei rhagair i adroddiad 'Cadernid Meddwl':
'Amcangyfrifir y bydd gan dri phlentyn ym mhob ystafell ddosbarth gyffredin broblem iechyd meddwl. Erbyn y bydd plentyn yn 14 oed, bydd hanner yr holl broblemau iechyd meddwl wedi dechrau.'
Rydym ni i gyd yn pryderu am hyn, ac mae'n rhaid i bob un ohonom wneud mwy fel Cynulliad, fel y mae'n rhaid i Lywodraeth Cymru ei wneud, os ydym o ddifrif ynglŷn â thrin iechyd meddwl yn gydradd ag iechyd corfforol, sef yr uchelgais sydd gan bawb ohonom rwy'n credu.
Yn arbennig, buaswn yn gwerthfawrogi mewnbwn y Senedd Ieuenctid ar i ba raddau y mae'r cynnydd yn nifer yr achosion o broblemau iechyd meddwl a gofnodwyd yn adlewyrchu mwy o barodrwydd i fod yn agored am y mater hwn, ac i ba raddau y mae'n adlewyrchu mwy o bwysau ar bobl ifanc heddiw, gyda chynnydd bwlio ar-lein a phwysau cyfryngau cymdeithasol.
I gloi, a gobeithio na fydd ots ganddi, hoffwn ddyfynnu geiriau'r Aelod dros Dorfaen ar iechyd meddwl o adroddiad y pwyllgor unwaith eto:
'Mae hwn yn bwnc sy’n ein cyffwrdd i gyd, ac yn faes lle mae gennym ni oll gyfrifoldeb—a gallu—i wneud i newid ddigwydd.'
Gyd-Aelodau, gadewch i ni fyfyrio ar y daioni y gallwn ei wneud pan fyddwn yn gweithio gyda'n gilydd, gadewch i ni ddod at ein gilydd ar y materion yn y cynnig hwn, a gadewch i ni wneud i'r newidiadau hynny ddigwydd. [Cymeradwyaeth.]