Part of the debate – Senedd Cymru am 6:02 pm ar 26 Mehefin 2019.
Ni allaf ateb ar y niferoedd yn Lloegr; nid wyf wedi astudio'r niferoedd yn Lloegr. Fe gymeraf eich gair, os mai felly y mae. Ond rwy'n credu mai'r hyn a welwn yw bod perthynas dda iawn yn arfer bod rhyngom a llawer o sefydliadau yn Ewrop a byddai myfyrwyr yn dod draw. Nawr, os yw'r gostyngiad yn nifer myfyrwyr yr UE yng Nghymru yn digwydd, yr hyn sy’n rhaid ei ofyn yw 'Pam?' Ac nid yw'n digwydd oherwydd y berthynas neu'r profiad y maent yn ei gael yma ond oherwydd bod myfyrwyr yn bryderus iawn am ganlyniadau Brexit—a dyna ni—mae hynny'n ffaith. Felly, rydym wedi mynd i'r afael â hynny.
Rwyf am dynnu sylw at un peth, Lywydd, cyn i mi orffen, oherwydd nid wyf wedi siarad amdano ac rwy'n credu ei fod yn bwysig iawn. Nid ydym yn sôn bob amser am y llwybr astudio rhan-amser. Mae'n bwysig i lawer o bobl, ac rwyf am fanteisio ar y cyfle heddiw i ychwanegu fy llongyfarchiadau i'r Brifysgol Agored ar ei hanner canmlwyddiant. Mae'r gwaith y maent yn ei wneud yn wych, ac rwy'n croesawu'n fawr y ffordd y mae Llywodraeth Cymru bellach yn cefnogi myfyrwyr rhan-amser ar eu llwybrau oherwydd mae’n llwybr arall y bu prifysgolion yn ei ddilyn. Maent yn edrych ar ehangu llwybrau yn y rhaglenni rhan-amser, ac mae hynny'n hanfodol. I ddinasyddion Cymru, rwy’n credu bod hynny'n rhywbeth y dylem ei groesawu a llongyfarch camau i'w ehangu i gynnwys cynifer o bobl oherwydd i bobl mewn gwaith, pobl sydd eisiau astudio rhan-amser, os yw pobl am ddychwelyd i'r gwaith, pobl sydd eisiau gwella eu rhagolygon a'u cyfleoedd, mae gwaith rhan-amser yn aml iawn yno ac rydym yn tueddu i anghofio am hynny weithiau. Ac mae prifysgolion yn rhan enfawr o hynny ac maent yn gweithio gyda cholegau addysg bellach yn ogystal i ddarparu cyfuniad o raglenni.
Lywydd, rwyf am orffen am fy mod yn gweld bod fy amser wedi hen ddod i ben, ond cytunaf fod angen inni edrych ar lywodraethu. Credaf fod cwestiwn ynglŷn â sut i sicrhau ymagwedd agored a thryloyw, ond mae rhai pwyntiau rwy’n anghytuno â hwy yn y cynnig. Rwy’n cytuno’n llwyr ynglŷn â chyflogau is-gangellorion, gyda llaw. Mae'n ddrwg gennyf. Rwy'n credu bod angen i ni wneud rhywbeth yn ei gylch, ond gadewch i ni beidio ag anghofio'r buddion a gânt oherwydd byddant yn cael ffigur, ond os ydym am eu denu, mae'n rhaid i chi eu cymharu â Lloegr, yn anffodus, o fewn y farchnad gystadleuol honno. Ac os ydych chi eisiau is-gangellorion da, mae'n rhaid i ni edrych ar y sector prifysgolion cyfan ar draws y DU. Os gwnawn hynny ar gyfer Cymru’n unig, efallai na chawn bobl o’r ansawdd yr ydym ei eisiau i ddatblygu ein prifysgolion yn y pen draw.