Part of the debate – Senedd Cymru am 4:21 pm ar 2 Gorffennaf 2019.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Rwy'n falch o gael y cyfle i egluro'r cefndir i'r cynnig cydsyniad deddfwriaethol hwn o ran Bil y Cyfrifiad (Manylion Dychwelyd a Dileu Cosbau). Mae'r cyfrifiad yn rhoi cipolwg ar y boblogaeth yn y Deyrnas Unedig bob 10 mlynedd. Mae'n rhoi gwybodaeth inni am bobl, gan gynnwys eu haddysg, eu crefydd, eu cefndir ethnig, eu bywyd gwaith a'u hiaith, er enghraifft. Mae llywodraethau cenedlaethol a lleol, grwpiau cymunedol, elusennau a busnesau yn defnyddio'r wybodaeth hon i wneud penderfyniadau i'w helpu i wasanaethu cymunedau ac unigolion yng Nghymru yn well.
Cafodd Papur Gwyn cyfrifiad 2021, 'Helpu i Lunio ein Dyfodol: Cyfrifiad o Boblogaeth a Thai yng Nghymru a Lloegr 2021' ei osod gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru ym mis Rhagfyr y llynedd. Mae'r Papur Gwyn yn nodi argymhellion Awdurdod Ystadegau'r DU ynghylch cynnwys a chynnal cyfrifiad 2021. Roedd hyn yn cynnwys y cynnig i ofyn cwestiynau newydd am gyfeiriadedd rhywiol a hunaniaeth o ran rhywedd ar gyfer y rhai sy'n 16 oed neu'n hŷn. Diben y Bil, sy'n cynnwys Cymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon, yw cynnwys cyfeiriadedd rhywiol a hunaniaeth o ran rhywedd fel manylion y gallai fod eu hangen yn y cyfrifiad a gwneud y ddarpariaeth o'r wybodaeth hon yn wirfoddol. Bydd casglu gwybodaeth am gyfeiriadedd rhywiol a hunaniaeth o ran rhywedd yn ein helpu ni ac eraill i fonitro'r gwasanaethau a ddarperir yn unol â Deddf Cydraddoldeb 2010. Bydd hefyd yn ddata pwysig i gyrff cyhoeddus i'w cefnogi yn eu dyletswyddau o dan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r dyfodol (Cymru) 2015 i lunio asesiadau o lesiant yn y dyfodol.
Mae'n bwysig nodi, fodd bynnag, na fydd angen i neb ateb y cwestiynau am eu cyfeiriadedd rhywiol neu eu hunaniaeth o ran rhywedd os nad ydynt yn dymuno gwneud hynny. Hoffwn ddiolch i'r Pwyllgor Cydraddoldeb, Llywodraeth Leol a Chymunedau a'r Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol am eu gwaith ac am gytuno â gwneud y darpariaethau ar gyfer Cymru drwy'r Bil hwn. Gofynnaf i'r Aelodau gefnogi'r cynnig heddiw, gan y bydd casglu'r wybodaeth hon ar sail wirfoddol yn ein helpu i symud ymlaen tuag at Gymru fwy cyfartal a Chymru o gymunedau cydlynus. Cynigiaf y cynnig.