Part of the debate – Senedd Cymru am 5:30 pm ar 10 Gorffennaf 2019.
Buaswn yn hapus i gael oedran cyfrifoldeb cyson. Ar hyn o bryd, bernir mai 18 yw'r oedran cyfrifoldeb hwnnw ar gyfer y rhan fwyaf o bethau: ar gyfer yfed, er enghraifft. Hyd yn oed ar gyfer defnyddio gwelyau haul; rydym wedi deddfu ar gyfer hynny yma yng Nghymru, ac o ganlyniad i hynny felly, rwy'n meddwl ei fod yn cael ei gydnabod nad yw pobl ifanc o dan 18 oed, gan gynnwys eu gallu meddyliol weithiau, wedi datblygu'n llawn—nid pawb; gwyddom fod pobl yn datblygu ar gyflymder gwahanol. [Torri ar draws.] Gwyddom fod pobl yn datblygu ar gyflymder gwahanol, ond y ffaith amdani yw nad yw eu croen yn datblygu ar y—nid croen oedolion sydd ganddynt, a dyna pam yr ydym yn ceisio eu hamddiffyn. Ac yn y pen draw, er ein bod i gyd yn adnabod pobl sy'n aeddfedu'n llawn yn 14 oed, y realiti yw eich bod yn fwy tebygol o fod ag unigolion sydd wedi datblygu'n llawn yn 18 oed. Ac am y rheswm hwnnw—y rheswm o fod angen oedran cyfrifoldeb cyffredin—y credaf fod angen inni—[Torri ar draws.]—y credaf fod angen newid pethau.
Nawr, os ydym yn sôn am bobl yn dadlau y dylem ganiatáu i bobl ifanc yfed yn 18 oed, am eu bod yn ddigon aeddfed i wneud y penderfyniad hwnnw, sydd, o ddilyn rhesymeg pawb yma, yn ffordd y gallai pobl ddymuno mynd, nid wyf yn argymell hynny. Nid wyf yn credu y dylem ostwng yr oedran y gall pobl ifanc fynd i brynu alcohol ar eu pen eu hunain. Nid wyf yn credu y dylem—[Torri ar draws.] Nid wyf yn credu y dylem ostwng yr oedran i 18, a dyna pam rwy'n credu mai 18 yw'r oedran gorau o ran oedran cyfrifoldeb, a dyna'r un y buaswn i'n ei argymell.
Ac mae'n gamsyniad awgrymu, os nad oes gennych chi bleidlais, na allwch chi ddylanwadu ar wleidyddiaeth, oherwydd y realiti yw ein bod ni, fel gwleidyddion, yn ymwneud â'n hysgolion, yn mynd i ysgolion. Pan fyddaf yn gofyn iddynt beth yw eu barn ynglŷn ag a ydynt yn credu y dylent fod â hawl i bleidleisio, nid yw pawb yn dweud eu bod yn ddigon aeddfed i wneud penderfyniad gwybodus. Dyna pam y mae addysg wleidyddol, wrth gwrs, yn bwysig, ac addysg am ein democratiaeth. Ond y gwir yw nad yw llawer o bobl yn teimlo'n ddigon hyderus ar yr oedran hwnnw ac nad ydynt yn meddwl y dylent ysgwyddo'r cyfrifoldeb hwnnw. Ac mae'r bobl ifanc hynny'n llywio fy marn yn y Siambr. Mae barn eu rhieni a'u teidiau a'u neiniau, wrth gwrs, sydd â diddordeb ym marn pobl ifanc hefyd, yn helpu i siapio'r sylwadau a wnaf i Weinidogion ac eraill yn y Cynulliad Cenedlaethol hwn hefyd.
Felly, o ran ymgysylltu â phobl ifanc, gallwch ddal i gymryd rhan, gallwch ddal i wrando arnynt, gallwn ddal i gynrychioli eu safbwyntiau, hyd yn oed os nad oes ganddynt lais uniongyrchol yn yr etholiadau hynny drwy ymestyn yr etholfraint. Felly, gadewch i ni gael oedran cyfrifoldeb cyffredin a rhywfaint o gytundeb a dadl ar yr hyn y dylai'r oedran cyffredin hwnnw fod, oherwydd rwy'n credu bod honno'n ddadl bwysicach nag ymestyn yr etholfraint pan fo gennym wahanol oedrannau ar gyfer gwahanol gyfrifoldebau ar hyn o bryd.