8. Dadl Blaid Cymru: Diwygio'r Cynulliad

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:04 pm ar 10 Gorffennaf 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Paul Davies Paul Davies Conservative 6:04, 10 Gorffennaf 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Er ein bod ni ar yr ochr hon i'r Siambr yn gweld gwerth yn y cynnig gwreiddiol, ni allwn ei dderbyn yn ei gyfanrwydd, ac felly rydym wedi cyflwyno gwelliant i nodi safbwynt presennol grŵp y Ceidwadwyr Cymreig. Felly, rwy’n cynnig y gwelliant a gyflwynwyd yn enw fy nghyd-Aelod, Darren Millar.

Mae arweinydd Plaid Cymru yn iawn: ers 1999, mae Cynulliad Cenedlaethol Cymru wedi tyfu'n gyflym, gan ennill pwerau’n barhaus dros rai o agweddau pwysicaf bywydau pobl yng Nghymru. Yn sicr, mae datganoli wedi dod â phenderfyniadau yn nes at bobl Cymru, a dros y cyfnod hwnnw, mae cyfrifoldeb ac atebolrwydd ariannol y sefydliad hwn wedi cryfhau'n sylweddol. Ym mis Ebrill, cafodd treth incwm ei datganoli i Gymru, gan agor pennod arall eto ar y daith ddatganoli, a chadarnhau'r ffaith nad awdurdod gwario yn unig yw Llywodraeth Cymru ond ei bod bellach yn gyfrifol am godi arian hefyd. Er bod y camau hyn i’w croesawu ac yn cryfhau'r setliad datganoli, gyda'r pwerau hyn daw’r angen am fwy o graffu wrth fonitro gweithredoedd Llywodraeth Cymru. Felly, rydym ni ar yr ochr hon i'r Siambr yn derbyn yn llawn yr angen i gynyddu nifer yr Aelodau Cynulliad fel bod pob gweithgaredd gan Lywodraeth Cymru yn cael ei graffu’n briodol ac yn cael y sylw y mae'n ei haeddu. Nid yw pobl Cymru yn haeddu dim llai na hynny.

Mae'n hanfodol fod gan y Cynulliad adnoddau a gallu priodol i graffu'n effeithiol ar bolisi a deddfwriaeth y Llywodraeth, ac mae'n deg dweud bod y llwyth gwaith cynyddol wedi ei gwneud yn anodd i'r Cynulliad weithredu mor effeithiol â phosibl. Er fy mod yn credu bod y Cynulliad yn gwneud yn well na’r disgwyl, bydd cyflwyno pwerau codi trethi ynghyd â Brexit yn rhoi straen aruthrol ar Gomisiwn y Cynulliad a'i gynrychiolwyr, a phobl Cymru fydd yn dioddef o ganlyniad. Ond er mwyn darbwyllo pobl Cymru fod angen mwy o Aelodau ar y lle hwn, buaswn yn awgrymu bod angen gwneud rhagor o waith a rhaid gwneud gwaith allgymorth pellach ledled Cymru i gyfleu'r angen am newid a'r effaith y byddai cael mwy o Aelodau Cynulliad yn ei chael ar fywydau pobl yng Nghymru. Mae pobl Cymru—