8. Dadl Blaid Cymru: Diwygio'r Cynulliad

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:52 pm ar 10 Gorffennaf 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Adam Price Adam Price Plaid Cymru 6:52, 10 Gorffennaf 2019

Diolch, Dirprwy Lywydd. Rwy'n credu ein bod ni wedi cael dadl ystyrlon a defnyddiol. Wrth gwrs, dyna beth ŷch chi'n cael mewn seneddau pan fo cynnig yn cael ei osod. Mae yna amrediad o farn. Dŷn ni wedi gweld, a dweud y gwir, tipyn o dir cyffredin yn rhai o'r sylwadau, a rhai gwahaniaethau sylfaenol. Dwi ddim yn ymddiheuro am eiliad, a dweud y gwir, am osod y cynnig yma, achos mae'n bwysig bod pobl Cymru yn gweld ble mae'r tir cyffredin a ble mae'r gwahaniaethau hynny.

A gad i mi fod yn gwbl onest: nid dyma oedd ein dewis cyntaf ni o ran dod â'r cwestiwn yma gerbron. Mi oedd yna broses, fel dŷn ni wedi ei glywed gan y Llywydd jest nawr, o drafod rhwng y pleidiau. Rwy'n gwybod, achos roeddwn i'n Gomisiynydd ar y pryd. Y rheswm, wrth gwrs, roedd y realpolitic yna wedi methu o ran yr ymgais i gael consensws oedd bod un blaid, gyda llaw nid ein plaid ni, wedi penderfynu dŷn nhw ddim am weithredu o fewn tymor y Cynulliad yma, a'r blaid Lafur oedd honno. Allwch chi ddim ein beio ni oherwydd eich bod chi wedi dod i'r safbwynt hwnnw, sydd, rwy'n credu, yn mynd yn hollol groes i sylwedd yr hyn roedd nifer o'ch Aelodau chi wedi ei ddweud yn hollol ddiffuant.

Mae gwir angen hon ar Gymru nawr. Gad i mi fod yn glir: hynny yw, mae rhai pethau yn bwysicach i fi na gwleidyddiaeth plaid. Rwyf wedi dangos hynny yn ystod y dyddiau diwethaf. Mae ansawdd ein democratiaeth genedlaethol yn un ohonyn nhw. Felly, nid chwarae gwleidyddiaeth bleidiol rydyn ni fan hyn, ond ymbil ar y blaid Lafur yn bennaf, llawer ohonyn nhw nhw, dwi'n credu, yn eu calon yn cydymdeimlo gyda'r hyn rŷn ni'n ei ddweud, ein dadansoddiad ni, yr hyn sy'n ei yrru fe—. Dwi'n ymbil arnoch chi, hyd yn oed nawr, yn y cynnig yma, yn y bleidlais yma, neu mewn unrhyw drafodaethau sydd yn dilyn yn y pwyllgor trawsbleidiol dŷn ni newydd glywed amdano fe—mae angen gweithredu nawr. Mae yna fandad gyda ni sydd yn fwy cynhwysfawr, a mandad rydyn ni wedi ei gael trwy ddau refferendwm i greu democratiaeth sydd yn delifro i bobl Cymru, a dŷn ni'n methu â chyflawni hynny yn yr hinsawdd sydd ohoni.