Part of the debate – Senedd Cymru am 6:26 pm ar 16 Gorffennaf 2019.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Er bod y Bil hwn yn un technegol—mae’n gyfraith am y gyfraith—mae hefyd yn Fil pwysig. Pwrpas y Bil ydy gwneud cyfraith Cymru yn fwy hygyrch ac i greu deddfwriaeth sydd yn eglur a chyson ac sydd hefyd yn cydlynu gyda’i gilydd. Mae’n Fil sydd ar yr un llaw yn edrych tuag at y dyfodol, dyfodol lle byddwn ni’n dod â threfn i’n llyfr statud hirfawr a chymhleth, wrth greu corff o gyfraith sydd yn glir, yn gynhwysfawr, yn Gymreig ac yn Gymraeg.
Ar sail yr oblygiadau yn Rhan 1 o’r Bil, byddwn yn cydgrynhoi’r ddeddfwriaeth ac yn creu codau dwyieithog. Bydd hyn yn galluogi pobl Cymru i wybod ymhle mae deddfwriaeth sydd yn gymwys iddyn nhw, ac i ddeall beth yw ei effaith. Mae e hefyd yn Fil sy’n gosod rheolau diofyn, rheolau wrth gefn, i bob pwrpas, sydd yn galluogi i ddeddfwriaeth fod yn fwy cryno. Rheolau ydy’r rhain nid am gynnwys unrhyw ddeddfiad, ond am weithrediad y ddeddfwriaeth ei hun—rheolau sy’n cael eu pennu unwaith fel nad oes angen eu pennu eto, os nad oes rhaid. Mae’n creu cyfundrefn o’r fath fydd yn gymwys i bob deddfiad a wneir yng Nghymru wedi i Ran 2 o’r Bil ddod i rym.
Yn dilyn yr un thema, mae Rhan 3 hefyd yn gwneud newidiadau a fydd yn hwyluso’r broses o greu is-ddeddfwriaeth, ac yn ein galluogi i fewnosod dyddiadau clir mewn deddfwriaeth wedi iddo gael ei basio, yn lle’r disgrifiadau o ddyddiadau sy’n gorfod cael eu defnyddio cyn i’r ddeddfwriaeth gael ei phasio. Pethau bychain ond effeithiol.
Mae’r Cynulliad hwn wedi ymateb yn bositif iawn i’r Bil ac wedi ei wella mewn ffordd adeiladol. Hoffwn ddiolch yn fawr iawn i chi am hynny, ac yn enwedig i aelodau’r Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol sydd wedi bod mor effeithiol wrth graffu ac wrth gynnig gwelliannau. Diolch hefyd i’r Pwyllgor Cyllid am ystyried yr oblygiadau ariannol.
Hoffwn ddiolch yn fawr iawn hefyd i’r rhanddeiliaid sydd wedi cyfrannu at y broses. Mae hon wedi bod yn daith hir, a ddechreuodd gyda chyhoeddi dogfen ymgynghori ar yr egwyddorion ym mis Mehefin 2017, cyn inni ymgynghori ar Fil drafft ym mis Mawrth 2018. Mae wedi bod yn bleser i drafod y Bil yn Aberystwyth, yn Abertawe, Bangor, Dulyn a Llundain, yn ogystal ag yma yng Nghaerdydd, wrth gwrs. Hoffwn gydnabod hefyd gyfraniad y rhai a fu ar y daith cyn i mi ddechrau—ein cyn-Gwnsleriaid Cyffredinol, Theo Huckle a Mick Antoniw.
Er taw Llywodraeth Cymru sydd wedi bod yn arwain y ffordd, a bydd yn arwain yn y dyfodol, mae hwn yn fater sydd o bwys i ni i gyd, ac mae angen inni gydweithio er mwyn datblygu llyfr statud hygyrch a modern i Gymru. Rwy’n falch iawn, felly, fod y Bil wedi derbyn cefnogaeth ar draws y Siambr, cefnogaeth sydd wedi cael ei atsain gan gymdeithas ddinesig yma yng Nghymru.
Megis dechrau yw’r gwaith ar godeiddio cyfraith Cymru; siwrnai hirfaith fydd hon gyda llawer i’w wneud. Ond deuparth gwaith yw ei ddechrau. Mae’r Bil yn arwydd o aeddfedrwydd ein deddfwrfa ac o ddatblygiad cyfraith Cymru, ond hefyd yn gosod sylfaen ar gyfer y dyfodol. Diolch yn fawr i chi unwaith eto am eich cefnogaeth.