Part of the debate – Senedd Cymru am 4:25 pm ar 16 Gorffennaf 2019.
Rydych chi'n garedig iawn, Llywydd. Rwy'n ddiolchgar i chi, Llywydd, ac rwy'n ddiolchgar i'r Prif Weinidog am y datganiad y prynhawn yma, ac rwyf eisiau croesawu'r datganiad hwnnw, yn enwedig y pwyslais ar gydraddoldeb, sydd wedi bod yn rhan o hynny i gyd.
Mae'n bwysig, rwy'n credu, pan fydd San Steffan yn penderfynu a all hyd yn oed eistedd neu beidio yn yr hydref, pa un a ganiateir i Aelodau Seneddol eistedd yn eu Siambr eu hunain a thrin a thrafod y materion sy'n ein hwynebu yn Deyrnas Unedig, ein bod ni yn y Senedd hon yn canolbwyntio ar sut yr ydym ni'n mynd i wella bywydau'r bobl yr ydym ni yn eu cynrychioli.
Rwyf eisiau croesawu'n arbennig y datganiad am ddeddfwriaeth ar reoleiddio gwasanaethau bysiau. Mae hyn yn rhywbeth y bydd y Prif Weinidog yn ymwybodol fy mod wedi ei gyflwyno i'r Siambr ar sawl achlysur, ac sy'n cael effaith sylweddol ar bobl Blaenau Gwent, ac mae'n rhywbeth a gaiff groeso cynnes iawn ym mhob rhan o Gymru.
Rwyf hefyd eisiau croesawu'r cadarnhad bod y Llywodraeth yn mynd rhagddo i ddeddfu i ostwng y fasnachfraint mewn etholiadau llywodraeth leol. Rwy'n credu bod hyn yn rhywbeth y mae cefnogaeth gref iawn iddo drwy'r Siambr gyfan. Gobeithio y bydd y Prif Weinidog hefyd yn gallu cadarnhau y caiff y newid hwnnw yn y fasnachfraint hefyd yn ei ymestyn i garcharorion ar ddedfrydau tymor byr o leiaf.
Rwyf hefyd eisiau croesawu'r diwygiadau radical parhaus i addysg. Mae hyn yn rhywbeth a fydd, unwaith eto, yn cael croeso cynnes ym Mlaenau Gwent, ac mae'n rhywbeth rwy'n gwybod ei fod yn rhoi nod o radicaliaeth ar y Llywodraeth hon.
Mae rhai meysydd, Prif Weinidog, lle mae gennyf rai pryderon. Byddwch yn ymwybodol fy mod yn bryderus iawn bod y Llywodraeth bellach wedi penderfynu peidio â pharhau â'r holl ddeddfwriaeth ar yr iaith Gymraeg. Os ydym ni o ddifrif ynglŷn â chydraddoldeb, yna mae'n amlwg bod bwlch amlwg mewn deddfwriaeth gydraddoldeb i'r rheini ohonom ni sy'n defnyddio'r Gymraeg. Nid wyf yn deall sut mae'r Llywodraeth yn bwriadu cyflawni ei hamcan o filiwn o siaradwyr Cymraeg heb fframwaith statudol i weithredu oddi mewn iddo. Os na cheir hynny cyn yr etholiad nesaf, rwy'n pryderu o ddifrif a fydd modd cyflawni'r targed hwnnw.
Yn ail, ni fydd y Prif Weinidog yn synnu o glywed fy mod yn hynod siomedig nad yw'n bwrw ymlaen i ad-drefnu llywodraeth leol. Roedd hwn yn un o ymrwymiadau maniffesto Llafur Cymru. Cafodd pob aelod o blaid Lafur Cymru yn y Siambr hon ei ethol, fel finnau, gydag ymrwymiad cadarn i hyn yn rhan o'n maniffesto. Felly, mae cefnu ar yr ymrwymiad maniffesto hwnnw yn rhywbeth yr wyf yn siomedig iawn yn ei gylch. Rwyf eisiau gweld—[Torri ar draws.] Rwyf eisiau gweld—. Pan soniwn am gydraddoldeb, rwyf eisiau gweld cydraddoldeb wrth ddarparu gwasanaethau hefyd. Rydym ar fin clywed datganiad gan y Gweinidog cyllid ynglŷn â gwariant cyhoeddus yn y dyfodol. Gwyddom na allwn ni barhau â strwythur llywodraethu yng Nghymru a roddwyd ar waith gan John Redwood. Felly, rwy'n siomedig ynghylch hynny.
Fe hoffwn i gwblhau fy nghwestiynau i chi, Prif Weinidog, drwy ailadrodd rhai sylwadau a wnaed eisoes am y meysydd hynny o ddeddfwriaeth y gallai ymadael â'r UE effeithio arnyn nhw. Rwy'n cydnabod ac yn derbyn y sicrwydd a roddwyd ynglŷn â meysydd megis pysgodfeydd, amaethyddiaeth a'r amgylchedd. Fodd bynnag, byddwn yn bryderus iawn pe bai San Steffan yn deddfu ynglŷn ag unrhyw rai o'r meysydd hyn. Nid yw hyn yn fater o gyfleustra deddfwriaethol nac yn fater sy'n gysylltiedig ag adnoddau; mae'n hanfodol inni fod deddfwriaeth gadarn i Gymru ar waith, y deddfir ynglŷn â nhw yn y fan yma, a fydd yn galluogi naill ai'r Cynulliad hwn neu Gynulliad yn y dyfodol i sicrhau bod y mesurau a roddir ar waith yn cael eu cefnogi gan bobl Cymru, a'r bobl sy'n eistedd yma yn eu cynrychioli fydd yn deddfu ynglŷn â nhw.