1. Dadl: Brexit ac Addoedi Senedd y DU

Part of the debate – Senedd Cymru am 1:18 pm ar 5 Medi 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Reckless Mark Reckless Conservative 1:18, 5 Medi 2019

(Cyfieithwyd)

Wel, rwy'n credu ei fod yn dal dŵr fel pwynt cyffredinol. Yr hyn y buaswn yn ei ddweud yw nad yw'r Llywydd yma wedi dod â fy mhlant i mewn i'r peth. Mae ganddi bolisi urddas a pharch hefyd, polisi y mae hi, hyd y gwn i, yn arwain arno drwy esiampl bersonol, ond yn y Senedd, yn Nhŷ’r Cyffredin, gwelwn Lefarydd gyda'r honiadau mwyaf gwaradwyddus a difrifol o'r ffynonellau agosaf posibl o fwlio gwarthus dros flynyddoedd lawer, ac eto dywedodd Margaret Beckett, dros blaid yr Aelod—ac wrth gwrs, hi oedd arweinydd y blaid honno am gyfnod, ac roedd yn ddirprwy arweinydd am gyfnod hwy—fod Brexit yn 'waeth nag ymddygiad drwg'. Felly, nid yw wedi cael ei gosbi am hynny, am fod Llafur yn credu ei fod yn eu cefnogi.

A gaf fi gyfeirio at bedair enghraifft lle mae Llefarydd Tŷ’r Cyffredin wedi torri rheolau'r sefydliad hwnnw? Rydym yn dibynnu ar gyfreithiau'n cael eu pasio'n briodol yn ôl y Rheolau Sefydlog, ac eto, yn Nhŷ'r Cyffredin, rydym wedi gweld dehongliad ar y cychwyn gan Lefarydd y Llywodraeth i dderbyn cynigion busnes ar unwaith. Dehonglodd ef hynny nid fel ar unwaith, ond 'gadewch i ni ganiatáu gwelliant a gadewch i ni ganiatáu i rywun arall fod yn gyfrifol am y papur Trefn yn gyntaf', er ei fod yn y Rheolau Sefydlog. Yn yr un modd, gwelsom ddadl Rheol Sefydlog 24 ddydd Mawrth y mae'n ofynnol iddi fod mewn termau cyffredinol heb bleidlais. Anwybyddodd hynny a dweud, 'Wel, gadewch i ni gael pleidlais, cynnig i reoli'r papur trefn—gwnewch fel y mynnwch', oherwydd mae'n cytuno â hwy. Mae'n aelod rhagfarnllyd o'r ochr 'aros'. Nid yw'r Senedd yn gweithio oherwydd ni allwn ymddiried yn y cadeirydd i fod yn ddiduedd. Mae gennym hefyd ddeddf a basiwyd gan Dŷ’r Cyffredin—a chawsom ein had-alw i drafod hyn, cawsom ein had-alw i drafod addoediad rhywun arall; nid fy mhenderfyniad i, ond eich un chi—ond rydym yn gweld y Llefarydd yn gwneud dau benderfyniad o arwyddocâd enfawr.

Yn gyntaf, mae'n penderfynu nad oes angen cydsyniad y Frenhines. Mae dau brif reswm pam nad ydym wedi gweld y Goron yn rhoi feto ar Fil ers cyfnod y Frenhines Anne, a'r rheswm cyntaf yw, lle mae deddfwriaeth yn effeithio o ran ei sylwedd ar yr uchelfraint, mae angen cydsyniad y Frenhines. Mae cytuno i ymestyn erthygl 50 mewn cytuniad—nid ei geisio'n unig, ond ei gytuno—yn dangos yn amlwg fod gwneud cytuniad yn effeithio ar yr uchelfraint. Eto i gyd, mae Bercow ar ei liwt ei hun wedi penderfynu nad oes angen cydsyniad y Frenhines arno, nad yw'n effeithio o ran ei sylwedd ar yr uchelfraint. Mae hynny'n anghywir, ond mae'r cadeirydd yn rhagfarnllyd. Yn bwysicach fyth, gwelwn y penderfyniad i beidio â'i gwneud yn ofynnol i gael cynnig ariannol ar gyfer Bil a fydd yn galw am wariant net o £1 biliwn y mis am gyfnod amhenodol. Mae Bercow wedi penderfynu, 'Ni chawn gynnig ariannol'. Ond mewn gwirionedd, mae cyfansoddiad y DU yn gweithio ar sail y Goron, yn y Senedd, ac uchelfreintiau'r Llywodraeth a Thŷ’r Cyffredin. Mae hynny wedi'i anwybyddu yr wythnos hon. Os byddwch yn caniatáu i unrhyw Aelod gynnig Bil gyda gwariant sylweddol, ac os derbynnir y Bil hwnnw a bod yn rhaid i'r Llywodraeth wario'r arian, nid oes rheolaeth dros yr holl wariant. Mae gennym broses gyllidebol yn y fan hon, fel sydd ganddynt yn Nhŷ'r Cyffredin. Mae rhywun yn penderfynu'n ganolog faint y gellir ei fforddio, ac yna mae'r gwariant hwnnw'n cael ei rannu. Yn lle hynny, os gallwch wario, ar sail Bil meinciau cefn, £1 biliwn y mis heb ganiatâd y Llywodraeth, rydych yn anwybyddu eich cyfansoddiad. A dyna sydd wedi digwydd yr wythnos hon, a Llefarydd Tŷ'r Cyffredin sydd wedi galluogi hynny.

Gan droi at ail bwynt ein gwelliant, rydym yn cefnogi Brexit 'toriad glân'. Nawr, nid dyma oedd fy newis cyntaf. Byddai wedi bod yn well gennyf gael cytundeb. Gallaf ddychmygu cytundeb a fyddai'n well na bod heb gytundeb. Ond yn anffodus, nid yw hynny wedi digwydd, ac nid yw wedi digwydd am ddau reswm cydgysylltiedig. Yn gyntaf, mae'r UE wedi bod yn anhyblyg, yn enwedig gyda'r 'backstop' (y trefniadau os metha popeth arall) sy'n dweud na allwn fyth adael yr undeb tollau na'r farchnad sengl ar gyfer Gogledd Iwerddon heb eu caniatâd. Ac rydym wedyn wedi gweld ASau ac phobl amlwg eraill a bleidleisiodd dros 'aros' yn gwrthod derbyn y canlyniad. Ac yn waeth na hynny, rydym wedi gweld cydweithredu rhwng y ddau, gyda'r olaf yn dweud wrth yr Undeb Ewropeaidd, 'Os gwnewch y cytundeb cyn waethed â phosibl, fe bleidleisiwn yn ei erbyn, ac fe ddywedwn "O, ni allwn adael heb gytundeb", ac felly ni fyddwn yn gadael'. Dyna y maent yn ceisio ei wneud. Maent yn honni bod hyn yn atal gadael heb gytundeb, ond eu gwir nod yw atal Brexit. Yma mae gennych gynnig sy'n dweud na ddylem adael heb gytundeb o dan unrhyw amgylchiadau, neu os oes gennych Fil yn y Senedd sy'n dweud bod yn rhaid i ni dderbyn unrhyw estyniad, unrhyw delerau a gynigir gan yr UE, yna ni allwn fyth adael, neu ni allwn ond gadael ar delerau sydd mor erchyll am mai hwy sydd wedi'u gosod ac nid oes gennym hawl i adael. Felly, maent yn symud o safbwynt lle maent yn honni eu bod yn derbyn yr hyn a benderfynwyd yn y refferendwm i safbwynt lle maent yn atal Brexit er mwyn gwadu democratiaeth. Dyna beth ydynt. Diolch byth, maent mewn swigen, ac yn hwyr neu'n hwyrach byddwn yn cynnal etholiad a bydd pobl y wlad yn gallu lleisio eu barn.