10. Dadl Plaid Cymru: Cyfiawnder Hinsawdd

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:06 pm ar 18 Medi 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Hefin David Hefin David Labour 5:06, 18 Medi 2019

(Cyfieithwyd)

Beth am gofio o ble y daw hyn: caiff ei gymell nid yn unig gan fater y mae pobl yn poeni yn ei gylch, ond gan rwystredigaeth enfawr ar ran pobl ifanc ac ofn—ac ofn—ynglŷn â'r dyfodol sy'n eu hwynebu. Nid unrhyw ymgyrch yw hi. Mae'n rhywbeth sy'n berthnasol iawn ac yn real i fywydau ein plant a'u dyfodol. A meddyliwch am y peth, maent yn gweld pobl fel Donald Trump yn cael eu hethol yn America; maent yn gweld Llywodraeth China; maent yn gweld beth sy'n digwydd yn Brasil; maent yn gweld David Cameron yn dweud ei fod yn mynd i arwain y Llywodraeth wyrddaf erioed ac yna'n dweud, 'Gadewch i ni gael gwared ar yr holl gachu gwyrdd yma', yn ddiweddarach—esgusodwch fi, Lywydd—yn ystod ei Lywodraeth. Mae ofn ar y bobl hyn.

Rwyf wedi siarad ag ymgyrchydd Llafur ifanc 18 oed sy'n mynd i'r brifysgol y mis hwn, Morgan Paulett, yn fy etholaeth, ynghylch pa mor o ddifrif y dylem fod ynglŷn â hyn. Credwch fi, roeddwn yn eistedd gydag ef yn y swyddfa ac nid dim ond ymgyrch yw hon; mae pobl yn teimlo'n ddwfn am eu dyfodol. Anfonodd un neu ddau o baragraffau ataf, a dywedodd, 'Pe bawn i yn eich sefyllfa chi, dyma'r hyn y buaswn yn ei ddweud.' Felly, gyda'ch caniatâd, Lywydd, hoffwn ddarllen yr hyn y byddai wedi hoffi ei ddweud.

Mae'r cynnydd yn y tymheredd byd-eang yn golygu bod miloedd o filltiroedd o rew parhaol yng nghylch yr Arctig yn toddi, a gallai hynny olygu dau beth sy'n peri pryder mawr. Bydd y carbon deuocsid sy'n cael ei storio yn y rhew parhaol hwnnw'n cael ei ryddhau i'r atmosffer pan fydd yn toddi ac mae pathogenau wedi'u cloi yn y rhew ers y cyfnod cynhanesyddol nad yw bodau dynol wedi dod i gysylltiad â hwy hyd yma. Gallai tymereddau cynyddol olygu hefyd fod afon Indus ym Mhacistan yn sychu yn ogystal â monsynau anrhagweladwy yn India, sy'n golygu y gallai dau rym niwclear gelyniaethus sy'n ffinio â'i gilydd gyda phoblogaethau sy'n tyfu'n gyflym brofi prinder bwyd dirfawr yn y dyfodol agos. Dim ond dau yw'r rhain o'r argyfyngau mawr niferus a fydd yn wynebu cenedlaethau'r dyfodol yn y degawdau i ddod ac mae llawer o bobl ifanc yn fwyfwy pryderus a rhwystredig am Lywodraethau, methiant Llywodraethau cyfunol i ymdrin â'r bygythiadau hyn o ddifrif ac ymrwymo i fod yn garbon niwtral erbyn 2030.

Ei eiriau ef yw'r rheini. Dyma'r hyn y mae wedi'i ysgrifennu i mi ac eisiau i mi ei ddweud, ac nid oes gennyf unrhyw broblem yn ei ddweud. Ychwanegodd at hynny y byddai'n hoffi streic gyffredinol ymhlith ieuenctid ar draws y byd i ymdrin â hyn. Dyna yw ei farn ef.

Yn fy marn i, mae angen inni edrych ar yr hyn y gallwn ei wneud yma, ac rwy'n teimlo'n gryf, ac rwyf wedi'i ddweud o'r blaen yn y Siambr hon, mae angen diwygio sylfaenol o'r bôn i'r brig ar ein democratiaeth gynrychiadol yn y wlad hon, a chredaf mai rhan ohono yw sicrhau bod gan bobl ifanc 16 oed lais, a rhan ohono yw sicrhau, pan fyddwch yn pleidleisio, fod y pleidiau y pleidleisiwch drostynt yn cael eu cynrychioli wedyn a'u bod yn gorfod gweithio ar y materion hyn neu byddant yn colli grym. Ni chafodd Donald Trump ei ethol gan system sy'n gweithio. Nid yw'n ddemocratiaeth wirioneddol gynrychioliadol, yn fy marn i, yn America. Yn sicr nid yn Tsieina a'r un fath yn Brasil. Mae angen i leisiau pobl ifanc gael eu clywed ac rwy'n credu y bydd y newidiadau hynny yn ein democratiaeth yn galluogi hynny.

Hefyd, hoffwn dynnu sylw'r Siambr at—. Rwy'n gweld bod fy amser wedi dod i ben. Tair munud sydd gennym ar gyfer yr areithiau hyn, Lywydd.