Part of the debate – Senedd Cymru am 5:10 pm ar 24 Medi 2019.
A gaf i ddiolch i'r Dirprwy Weinidog am ei datganiad a chroesawu llawer o waith sy'n cael ei wneud? Yn amlwg, mae ein cyfraddau ailgylchu i'w canmol, ond, yn amlwg, rydym ni mewn oes nawr lle y mae newid sylweddol—a'r argyfwng newid yn yr hinsawdd, yn gefndir i hyn oll, ac fe wnaeth Greta Thunberg ddoe osod heriau drwyddi draw. Felly, mae pethau'n dda, ond gallen nhw fod yn well.
Yn benodol o ran y pwyntiau bod—. Rydych chi'n dweud yn eich datganiad bod angen i ni fuddsoddi mewn seilwaith ychwanegol er mwyn symud i 100 y cant o ddeunydd nad yw'n cael ei allforio. Ychydig wythnosau yn ôl, fe ddarganfuom ni hynny—oherwydd mae hyn yn fater i'r awdurdod lleol yn awr, ac yn amlwg, mae llawer o waith da wedi'i wneud gan bob un o'n hawdurdodau lleol. Ond yn ystod 2017-18, anfonodd Dinas a Sir Abertawe wastraff ailgylchadwy i wahanol rannau o'r byd, mae'n deg dweud, gan yr anfonodd 10,007 o dunelli i Loegr, 3,697 o dunelli i Dwrci, 1,816 tunnell i Tsieina, ac felly mae'n mynd yn ei blaen—Indonesia, India, Gwlad Pwyl. Ailgylchodd Dinas a Sir Abertawe 27,559 o dunelli yng Nghymru. Mae stori debyg gan Gyngor Castell-nedd Port Talbot. Yn yr un flwyddyn, fe wnaethon nhw anfon dros 10,000 o dunelli o wastraff ailgylchadwy i Loegr, 2,000 tunnell i Indonesia, 1,700 tunnell i Bortiwgal a 974 o dunelli i Tsieina, gan ailgylchu 12,377 tunnell yng Nghymru. Ni wnaf ddiflasu'r Dirprwy Weinidog â'r ffigurau eraill ar gyfer yr awdurdodau lleol eraill yng Nghymru.
Ond o ganlyniad i'r frawddeg yn y fan honno ynghylch yr angen i fuddsoddi mewn seilwaith ychwanegol, awgrymaf fod angen inni gefnogi ein hawdurdodau lleol yn llawer mwy brwd nag yr ydym ni i ddatblygu canolfannau ailgylchu yma yng Nghymru, ar lefel leol ac ar lefel ranbarthol, yn enwedig ar gyfer ailgylchu plastig. Felly, a gaf i ofyn yn benodol pa waith sydd ar y gweill yn y fan honno i gefnogi ein hawdurdodau lleol fel nad oes yn rhaid iddyn nhw anfon gwastraff ailgylchadwy i bob cwr o'r byd yn y ffigurau hyn a ddyfynnir yn unig? A hefyd, beth rydym ni yn ei wneud o ran deddfu i wahardd y plastigau na ellir eu hailgylchu ar hyn o bryd a defnyddio plastigau y gellir eu hailgylchu yn unig? Oherwydd rwy'n rhyfeddu bod awdurdodau lleol yng Nghymru yn anfon deunyddiau ailgylchadwy mor bell o amgylch y byd. Mae trigolion yn Abertawe, yn arbennig, yn gofyn, yn gwbl briodol pam mae miloedd o dunelli o'u deunydd ailgylchadwy yn cael ei anfon nid yn unig dros y ffin i Loegr, ond hefyd i leoedd pellach i ffwrdd, megis Twrci, Tsieina, India, Indonesia a Gwlad Pwyl. Yn sicr, nid yw hynny'n gynaliadwy. Beth am yr ôl troed carbon hwnnw? Mae angen inni greu'r canolfannau ailgylchu a'r swyddi sy'n cyd-fynd â nhw yma yng Nghymru.