Part of the debate – Senedd Cymru am 5:26 pm ar 24 Medi 2019.
Diolch. Fe wnaf fy ngorau i gyfeirio at yr holl bwyntiau a gododd yr aelod. Yn amlwg, roeddwn yn falch iawn o allu ymweld â safle Bryn Pica heddiw. Fel y dywedwch, mae llawer o waith arloesol yn digwydd yn y fan honno, ac mae'r hyn sy'n digwydd yn fy nghalonogi'n fawr—nid felly'r tywydd a oedd yn fy nisgwyl pan gyrhaeddais yno'r bore yma, ond—. Ymwelais â nhw i agor y ganolfan addysg sydd newydd ei hailwampio gyda grŵp o blant ysgol lleol. Roedd yn wych gweld sut yr oedden nhw wedi dod â phopeth yn fyw, gydag arddangosiadau rhyngweithiol, y gall y plant gymryd rhan ynddyn nhw, sydd nid yn unig yn ymdrin â phethau ymarferol iawn ynghylch yr hyn sy'n digwydd yn Rhondda Cynon Taf yn lleol, fel eu bod yn gwybod beth sy'n cael ei ailgylchu a sut a ble, ond sydd hefyd yn edrych ar bethau ar lefel Cymru ac ar lefel fyd-eang hefyd, ac yn sôn am effaith ein hymddygiad a pham mae angen i ni newid pethau hefyd, ond ar yr un pryd, rhoi rhai atebion ymarferol iddyn nhw y gallan nhw fynd â nhw adref i blagio'u rhieni gyda nhw.
Clywais—. Rwyf yn hoff iawn o straeon anecdotaidd am blant yn cywilyddio'r oedolion pan ddaw'n fater o wneud y peth iawn o ran ailgylchu a gwastraff. Roedd stori am, rwy'n credu, wyrion yn siarad am yr ymgyrch newid ymddygiad, ac roedd yna nain, mam a merch fach ac fe aethon nhw i siarad â nhw. Gofynnon nhw i'r nain a'r fam a oedden nhw'n ailgylchu, ac meddai'r ddwy, 'o ydym, ydym', ac yna dyma'r ferch fach yn edrych i fyny a dweud, 'na, dydych chi ddim'. Felly, rwy' credu, wyddoch chi, grym plant i, mewn gwirionedd—. Rydym ni wedi gweld pobl ifanc yn gweithredu, fel y crybwyllodd Jenny Rathbone, a chryfder hynny mewn gwirionedd, yn ein gwthio ni i weithredu, oherwydd mae gennym ni gyfrifoldeb a dyletswydd i wneud yr hyn a allwn ni i adael y blaned mewn cyflwr gwell o lawer ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol. Rydym ni'n manteisio ar ailgylchu i ddatblygu capasiti. Ynghylch pethau megis plastigau caled, gallaf sicrhau'r Aelod fod y gwaith hwnnw'n mynd rhagddo. Rwy'n gwybod fod gan y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol hefyd ddiddordeb mawr yn y modd y gallwn ni gefnogi gwaith yn y meysydd hynny, gan mai dyna'r hyn y mae angen inni ei wneud yn awr i gynyddu'r gallu hwnnw i ddatblygu economi sydd yn wirioneddol gylchol, ac o bosibl swyddi gwyrdd y dyfodol ar gyfer y plant ysgol y cyfarfûm â nhw heddiw hefyd. Felly, mae'n gwbl hanfodol fod y cyfan yn dod at ei gilydd. Ac, yn amlwg, ceir arferion da ym Mryn Pica a mannau eraill y gellir eu cyflwyno ledled Cymru.
O ran y mentrau cymdeithasol, mae'n wirioneddol dda—yn wirioneddol dda—oherwydd bod llawer o'r safleoedd ailddefnyddio yr wyf wedi ymweld â nhw i gyd, yn gyffredinol, yn fentrau cymdeithasol, felly, unwaith eto, mae'n mynd yn ôl at y manteision ehangach hynny, sef nid yn unig ei fod yn gadarnhaol o ran yr amgylchedd, ond mae pobl yn mynd yno i wirfoddoli, yn dysgu sgiliau newydd ac, yn amlach na pheidio, yn cael swydd amser llawn o ganlyniad i hynny. Felly, yn amlwg mae'n rhaid i ailddefnyddio fod yn ganolog i unrhyw strategaeth dim gwastraff yn y dyfodol.
Yn olaf, Senedd Ieuenctid Cymru—rwyf eisoes wedi cael fy holi gan un o Aelodau Senedd Ieuenctid Cymru o ran gwastraff plastig a sbwriel, ac rwy'n disgwyl cael fy ngalw gerbron un o'u pwyllgorau rywbryd. Byddwn yn awyddus iawn i weithio gyda nhw yn y dyfodol, gan fod gan y genhedlaeth iau syniadau gwych ac, mewn gwirionedd, mae angen inni—fel y dywedais, mae angen inni wneud hynny, gweithredu ar eu rhan, felly gweithredu gyda nhw.