Diolch, Llywydd. Yr wythnos diwethaf, pleser oedd cael lansio 'Pwysau Iach: Cymru Iach', sef ein strategaeth 10 mlynedd i helpu i atal a lleihau gordewdra. Mae'r strategaeth hon yn nodi llwybr clir ar gyfer dull hirdymor sy'n gwneud defnydd o'r pum ffordd o weithio a nodir yn Neddf cenedlaethau'r dyfodol fel elfennau allweddol i wireddu dull a fydd yn cael effeithiau pellgyrhaeddol ar iechyd y boblogaeth i'r dyfodol.

Mae gordewdra yn fater cymhleth, gyda llawer o ffactorau'n cyfrannu ar lefel ar unigolion, cymunedau ac yn fyd-eang. Rydym mewn cyfnod o amser yn y DU sy'n gweld y cyfraddau uchaf o ordewdra yng ngorllewin Ewrop. Rydym yn cychwyn o sefyllfa lle mae dros 60 y cant o'n poblogaeth oedolion naill ai dros bwysau neu'n ordew, ac mae hynny wedi mynd yn beth normal, gyda thua 27 y cant o'n plant pedair a phump oed yn dechrau'r ysgol bob blwyddyn eisoes yn rhy drwm neu'n ordew.

Caiff baich gordewdra ei deimlo fwyaf yn ein cymunedau lleiaf ariannog ni, a cheir effeithiau sylweddol ar ddisgwyliad oes gan ein bod ni'n gweld tueddiadau pryderus o ran y cysylltiadau â diabetes math 2, canserau, cyflyrau'r galon a llawer o gyflyrau eraill sy'n gysylltiedig â deiet a ffordd o fyw anactif. Rydym ni'n gwybod y gall gordewdra gael effaith sylweddol hefyd ar iechyd meddwl. Mewn llawer o achosion mae hynny'n cael ei gofnodi o oedran ifanc hyd at ganlyniadau gydol oes.

Mae'r strategaeth derfynol yn benllanw ar farn ein rhanddeiliaid, tystiolaeth ryngwladol ac ymchwil. Pan sefais i o'ch blaen chi i lansio'r ymgynghoriad, roeddwn i'n ddiolchgar iawn am y gefnogaeth drawsbleidiol a'r ddealltwriaeth o arwyddocâd hyn fel mater o bwys. Ers hynny, cynhaliwyd ymgynghoriad pellgyrhaeddol, a oedd yn cynnwys sgyrsiau gyda dros 1,000 o bobl ledled Cymru. Ceir cefnogaeth gref i'r cynigion a nodwyd yn y strategaeth, ynghyd ag egni a chefnogaeth yn ein cymunedau i gefnogi newid cadarnhaol o ran ffordd o fyw. Rwy'n awyddus i sicrhau y bydd ein strategaeth ni'n datgloi'r potensial hwnnw.

Mae ein strategaeth yn nodi gweledigaeth 10 mlynedd i'n helpu ni i gyd i wneud y dewis iach yn ddewis hawdd. Ein nod ni yw cyflawni'r newidiadau hyn erbyn 2030. Rydym eisiau gweld cenedlaethau'r dyfodol yn byw mewn amgylcheddau lle mae'r dewis iach yn ddewis arferol, lle mae gweithgarwch corfforol yn rhan o fywyd bob dydd ac yn cael ei annog a'i gefnogi drwy weithio mewn partneriaeth â llywodraeth leol, addysg a thrafnidiaeth, lle mae elwa o harddwch naturiol Cymru a lle mae ein dewisiadau ni o fwydydd yn faethlon ac yn fforddiadwy. Rwy'n awyddus i gau bwlch anghydraddoldebau iechyd ac, yn benodol, rwy'n awyddus i ganolbwyntio a thargedu cymorth i blant a theuluoedd.