Rwyf i eisoes wedi ymrwymo i ymgynghori ar wneud y gwasanaeth tân ac achub yn ymgynghorai statudol ar geisiadau cynllunio perthnasol. Bydd hyn yn sicrhau bod materion diogelwch tân yn cael eu hystyried yn llawn ar y cam cynnar hwn, ac yn gwneud y gwasanaeth yn ymwybodol o newidiadau mewn risg o dân lleol cyn gynted â phosibl. Mae hyn yn mynd y tu hwnt i adeiladau uchel ac, yn amodol ar ymgynghoriad, gallai gynnwys fflatiau pwrpasol eraill. Gall datblygiadau helaeth o adeiladau isel hefyd godi materion yn ymwneud â mynediad i offer tân a chyflenwadau dŵr.

Mae diwygiadau i'r rheoliadau adeiladu presennol hefyd ar y gweill, er mwyn gwahardd defnyddio deunyddiau cladin hylosg, gan ei gwneud yn glir pa gladin sy'n dderbyniol ar adeiladau preswyl uchel. Byddwn i'n disgwyl i'r gwelliannau hyn gael eu gosod erbyn y Nadolig, ar ôl cael caniatâd. Ni fyddwn ni'n goddef cladin sy'n is na'r safonau derbyniol ac sy'n cynyddu'r risg i breswylwyr.

Er mwyn sicrhau gwelliannau ymarferol tymor byr i'r trefniadau gweithio presennol, mae fy swyddogion wedi ymgysylltu ymhellach â phartneriaid allweddol i wella cyfathrebu a deall swyddogaethau a dyletswyddau presennol yn well. Rydym ni'n gweithio gyda Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru a Chyfarwyddwyr Diogelu'r Cyhoedd (Cymru) i nodi rhagor o gymorth i awdurdodau lleol i sicrhau bod preswylwyr mewn adeiladau preswyl uchel yn cael y gwiriadau angenrheidiol. Bydd hyn yn cynnal amgylchedd byw diogel a dylai helpu i ailsefydlu hyder yn dilyn y drychineb yn Nhŵr Grenfell.

Bydd y rhaglen hon o ddiwygiadau cynhwysfawr yn rhoi mwy o bwyslais ar adeiladau sydd dros 18 metr, neu saith llawr, o uchder. Mae diogelwch tân mewn blociau o fflatiau'n dibynnu'n hanfodol ar gynnal compartmentau—gallu'r strwythur i ynysu'r tân yn yr ardal y mae'n dechrau. Os bydd hynny'n methu, fel y gwnaeth yn Grenfell, yna gall y canlyniadau, fel y gwyddom ni, fod yn enbyd iawn. Mae'r risgiau compartmentau annigonol yn arbennig o uchel mewn adeiladau talach, o ystyried heriau ychwanegol dianc neu achub. Felly, mae'n deg ac yn briodol bod mwy o ofynion ar sut y caiff yr adeiladau hyn eu dylunio a'u hadeiladu a sut y byddan nhw'n cael eu rheoli pan fydd pobl yn byw ynddyn nhw.

Fodd bynnag, nid yw fy ymrwymiad i wella diogelwch tân yn berthnasol i'r rhai sy'n byw mewn adeiladau preswyl uchel yn unig. Fy mwriad i yw y bydd deddfwriaeth yn ddigon hyblyg i gynnwys adeiladau eraill yn y dyfodol, os bydd y dystiolaeth yn ein harwain i ystyried bod hynny'n angenrheidiol. Nid yw un system i bawb yn adlewyrchu ystod a chymhlethdod y system yr ydym ni'n ceisio'i drwsio.

Fel rhan o'r diwygiadau, rwy'n bwriadu gwneud newidiadau sylweddol i'r Gorchymyn Diwygio Rheoleiddio (Diogelwch Tân), a elwir yn gyffredin yn Orchymyn diogelwch tân, i ysgafnhau'r system ar gyfer pobl yn byw mewn adeiladau. Mae'n ddrwg gennyf, Llywydd—tynhau'r system, nid ei ysgafnhau; tynhau'r system ar gyfer meddiannu adeiladau. Rwy'n bwriadu ymestyn llawer o'r newidiadau hyn i adeiladau eraill sy'n cynnwys nifer o dai ac ardal gyffredin. Mae meysydd y byddaf yn mynd i'r afael â nhw wrth ddiwygio'r Gorchymyn diogelwch tân yn cynnwys gwneud y rhannau o adeiladau sy'n cael eu cwmpasu gan y gyfundrefn yn gliriach, gan gynnwys yn arbennig y ffiniau diogelwch-critigol rhwng ardaloedd cyffredin a chartrefi a waliau allanol adeiladau; gan egluro pwy ddylai'r person cyfrifol fod a'i swyddogaeth, gan gynnwys atebolrwydd cyfreithiol, ynghylch rheoli diogelwch tân yn barhaus; a gwneud asesiadau risg tân yn fwy cadarn. Gallai gofynion newydd gynnwys person cwbl gymwysedig a phrofiadol sy'n cynnal asesiadau ar gyfnodau penodol, a bod y canlyniadau yn cael eu cofnodi a'u bod ar gael ar gais i breswylwyr, rheoleiddwyr ac eraill.

Byddwn ni hefyd yn archwilio dyletswyddau penodol yn ymwneud â chadw compartmentau, sy'n hanfodol i ddiogelwch tân mewn unrhyw adeiladau aml-annedd. Gallai dyletswyddau o'r fath fod yn berthnasol i breswylwyr a chontractwyr, yn ogystal â landlordiaid ac asiantau rheoli. Byddwn ni hefyd yn ystyried dyletswyddau penodol yn ymwneud â seinio'r larwm, atal tân, dulliau dianc, a chyfleusterau ar gyfer diffoddwyr tân. Bydd y trefniadau presennol ar gyfer arolygu, gorfodi a chosbau hefyd yn cael eu hadolygu.

Yn ystod y cyfnod dylunio ac adeiladu adeiladau preswyl dros 18m, bydd trefn arolygu fwy dwys yn cael ei chyflwyno, gyda phwyntiau cyswllt caled. Pan nodir problemau, bydd symud ymlaen i'r cam adeiladu nesaf yn dod i ben hyd nes y rhoddir sylw i'r materion. Bydd gofynion ychwanegol o ran adeiladau i wella diogelwch tân hefyd. Bydd y mesurau hyn yn gwella tryloywder ac yn helpu i ailennyn hyder y cyhoedd yn y system.

Rwyf i hefyd yn edrych ar ffyrdd o sicrhau bod asiantau rheoli yn cael eu cofrestru i gefnogi arfer gorau, a chael gwared ar weithredwyr twyllodrus. Bydd cynllun achredu gwirfoddol cychwynnol ar gyfer asiantau rheoli yn cynhyrchu tystiolaeth i lywio'r broses o greu system orfodol. Yn y cyfnod meddiannaeth, bydd yn ofynnol bod deiliaid dyletswydd yn cael eu cofrestru ar gyfer cartrefi amlfeddiannaeth, a gosod gofynion newydd bod deiliaid dyletswydd ar gyfer adeiladau preswyl o fwy na 18 metr mewn uchder yn drwyddedig.  

Wrth gwrs, bydd y newidiadau hyn yn gwella pethau ar gyfer y dyfodol. Ond, yn ystod yr ychydig fisoedd diwethaf, tynnwyd fy sylw i at nifer o ddiffygion diogelwch adeiladu difrifol mewn adeiladau preswyl uchel sydd eisoes yn bodoli. Mae risgiau tân sydd newydd eu nodi yn dod i'r amlwg wrth i adeiladau gael arolygiadau manwl yn sgil y tân yn Nhŵr Grenfell ddwy flynedd yn ôl. Rwyf i wedi bod yn gyson yn fy neges na all y trethdalwr dalu'r bil am fethiannau yn nyluniad neu adeiladwaith adeiladau preswyl y sector preifat. Dylai perchnogion adeiladau a datblygwyr wynebu eu cyfrifoldeb moesol ac unioni'r diffygion hyn, neu beryglu eu henw da proffesiynol. Fodd bynnag, gwn fod llawer o lesddeiliaid wedi'u rhwystro gan y diffyg gweithredu ac mae'r biliau y mae llawer ohonyn nhw yn eu hwyneb i gywiro'r materion wedi peri trallod iddyn nhw. 

Mae'r Llywodraeth hon wedi bod o'r farn ers tro mai systemau chwistrellu yw'r ffordd fwyaf effeithiol o helpu i amddiffyn pobl ac eiddo os bydd tân. Felly, rwy'n archwilio sut y gallem ni adeiladu ar y sylfaen a osodwyd gan ein deddfwriaeth 2016 arloesol, sy'n sicrhau bod system chwistrellu wedi'i gosod ym mhob cartref newydd a chartref sydd wedi'i haddasu yng Nghymru, ac yn hyrwyddo ôl-osod systemau chwistrellu mewn rhagor o adeiladau presennol. Rwyf i wedi gofyn i swyddogion ystyried y potensial i ddatblygu cynllun benthyciadau cost isel newydd i gefnogi ôl-osod systemau chwistrellu mewn blociau o fflatiau sy'n bodoli eisoes yn y sector preifat a chyhoeddus, a byddaf i'n cyhoeddi rhagor o fanylion am hynny maes o law.

Mae hwn yn waith cymhleth y bu'n rhaid rhoi amser iddo i fyfyrio ar yr amrywiaeth o safbwyntiau proffesiynol gwahanol a chynigion polisi posibl. Mae'n hanfodol ein bod yn cael hyn yn iawn gan y bydd y newidiadau deddfwriaethol yn gymhleth, gan gynnwys o leiaf dri darn allweddol o ddeddfwriaeth. Rwy'n hyderus y gallwn ni gyrraedd y targedau sydd wedi'u nodi yn yr amserlen a gyhoeddwyd gennyf i ac, yn bwysig iawn, y byddan nhw yn cyflawni ein hymrwymiad i ddiwygio'r system er gwell. Diolch