5. Datganiad gan y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Ddiogelwch Adeiladau

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:53 pm ar 22 Hydref 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 3:53, 22 Hydref 2019

(Cyfieithwyd)

Gwnaf. Felly, er mwyn bod yn glir o ran y benthyciad, nid wyf yn sôn am roi benthyg i'r trigolion; rwy'n sôn am roi benthyg i'r datblygwyr, gan fod rhai ohonynt yn dweud na allant ei fforddio. Felly, rwy'n cytuno â hynny, ond mae'n rhaid i ni weithio drwy'r system. Felly, rwy'n cytuno'n llwyr â chi na ddylai'r preswylwyr fod yn talu amdano, dim ond i fod yn glir. Ond mae hynny'n hynod o gymhleth, oherwydd ni allwn ni eu holrhain i gyd, mae rhai ohonyn nhw wedi trosglwyddo'r cwmnïau rheoli drwy dri neu bedwar iteriad, ac mae un yn fy ardal i yn Abertawe lle mae pawb dan haul wedi mynd yn fethdalwyr. Maen nhw'n faterion cymhleth iawn i'w hymdrin â nhw. Ond i fod yn glir, rwy'n ceisio sicrhau nad y trigolion yw'r bobl sy'n gorfod talu'r bil yn y pen draw. Felly, cytunaf yn llwyr na ddylen nhw fod yn gorfod gwneud hynny, er mewn gwirionedd, mae'n bwysig iawn sicrhau bod pethau'n cael eu hunioni hefyd, felly byddwn ni'n cyflwyno hynny, ond yn sicr, rwyf yn ystyried yr egwyddor honno.

O ran y dreth ar hap, nid oes gennyf unrhyw syniad o gwbl, ond rwy'n fwy na pharod i ymrwymo i siarad â'm cyd-Aelod Rebecca Evans ynghylch a fyddai'r fath beth yn bosib yng Nghymru, ond rwyf yn sicr yn derbyn eich pwynt. Un o'r anawsterau yw bod pobl yn sefydlu cwmnïau cyfrwng un diben i adeiladu'r pethau hyn, ac felly, yn aml iawn, nid y cwmni daliannol—yr un sy'n gwneud yr elw i gyd—yw'r un sy'n atebol yn lleol. Wrth ymateb i David Melding, dylwn i fod wedi dweud bod hynny'n un o gymhlethdodau'r system gyfreithiol, oherwydd gall ceisio sefydlu contract rhyngoch chi a'r cwmni daliannol terfynol fod yn gymhleth iawn. Mae'n un o'r pethau y bydd yn rhaid i'n system ni ei oresgyn pan fyddwn ni'n ei sefydlu; mae'n hynod o gymhleth pwy sy'n gyfrifol am yr adeilad sy'n bodoli.

A dyna'r mater arall ynghylch y peth cynllunio; mae gennyf i lawer o gydymdeimlad â'r syniad y dylid caniatáu i enw da blaenorol gael ei ystyried, ond mae mor hawdd sefydlu cwmni cyfrwng un diben i wneud hynny. Felly, mae'n ymwneud ag olrhain unigolion drwy'r system yn ogystal ag enwau cwmnïau. Felly, er fy mod yn derbyn egwyddor hynny, yn ymarferol, mae hynny hefyd yn broblematig iawn i'w wneud. Ond rwyf yn derbyn y prif bwyntiau, ac yn sicr, byddwn ni'n edrych arnyn nhw.

Rheoliadau proffesiynol ar gyfer adeiladwyr: rwyf i eisoes wedi cael sawl sgwrs gyda chyrff proffesiynol ynghylch ein bod yn gwneud hynny. Maen nhw'n awyddus iawn i sefydlu cyfundrefn ledled Prydain gan fod llawer ohonyn nhw'n yn gweithio ar draws ffiniau ac yn y blaen. Rwy'n awyddus iawn i fynd ar drywydd hynny. Os na fydd Llywodraeth y DU yn bwrw ymlaen â'r gwaith, rydym ni'n awyddus iawn i edrych ar yr hyn y gellir ei wneud yma yng Nghymru. Ac mae hynny'n wir am y gadwyn gyfan: felly, gwerthwyr tai yn ogystal, asiantau rheoli, a'r cyrff proffesiynol ar gyfer adeiladwyr. Ond mae'r proffesiwn ei hun yn awyddus iawn nad ydym ni'n rhoi mwy o rwystrau o flaen pobl sydd eisoes yn aml ar gontractau gwael dim oriau a phethau felly. Felly, mae llawer o gymhlethdod o ran hynny. Ond maen nhw hefyd yn cydymdeimlo â'r syniad, wyddoch chi, y byddwn yn gallu cerdded allan o adeilad, galw fy hun yn saer coed a sefydlu fy hun, ac yn amlwg ni fyddai gennyf i'r syniad lleiaf o sut i wneud hynny, dim ond i fod yn glir.

Felly, mae gen i lawer o gydymdeimlad â'r hyn yr ydych chi'n ei ddweud. Yr hyn yr hoffwn ei wneud, Llywydd, yw cadw pobl mewn cysylltiad â'n syniadau wrth iddynt ddatblygu, a phan gyhoeddwn ni'r Papur Gwyn, i barhau i gael y sgwrs bolisi honno am oblygiadau ymarferol rhai o'r egwyddorion sydd yn fy nhyb i yn cael eu rhannu ar draws y Siambr ynghylch yr hyn yr hoffem ni ei weld.