Cwestiynau Heb Rybudd gan Lefarwyr y Pleidiau

Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol – Senedd Cymru am 2:45 pm ar 23 Hydref 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru 2:45, 23 Hydref 2019

(Cyfieithwyd)

Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am ei ymateb ac rwy'n falch iddo sôn am y bwrdd iechyd. Nid wyf yn gwybod a yw'r Gweinidog wedi cael cyfle i adolygu trafodion y pwyllgor iechyd yr wythnos diwethaf, ond does bosibl mai fi oedd yr unig un a gafodd sioc wrth glywed yr hyn oedd gan David Jenkins, y cynghorydd annibynnol, i'w ddweud am gyflwr y bwrdd iechyd lleol. Dywedodd yn glir iawn fod y gwaith craffu yn dra annigonol, a phan gafodd ei holi ynglŷn â hynny, dywedodd mai pobl yw'r aelodau annibynnol wedi'r cyfan ac y gellid disgwyl dweud wrthynt beth roeddent yn ei gredu.

Cyflogir y bobl hyn i graffu ar y swyddogion gweithredol. Mae'r cadeirydd yn cael o leiaf £55,000 y flwyddyn; mae'r is-gadeirydd yn cael o leiaf £45,000; ac mae saith aelod annibynnol yn cael £10,000 y flwyddyn yr un. Ac eto, dywedodd David Jenkins yn glir iawn nad oeddent yn gymwys—nid ydynt yn gallu craffu'n effeithiol. Bellach, yn ôl yr hyn a ddeallaf—ac fel enghraifft o’u hanallu i graffu’n effeithiol—yr haf hwn, gwnaethant adael i’r prif weithredwr aflwyddiannus ddianc yn ddi-gosb heb unrhyw frycheuyn o gwbl ar ei chymeriad.

Deallaf bellach fod y bwrdd yn cael rhaglen ddatblygu 12 mis, a ddarperir gan Deloitte UK. Ni allaf ddychmygu bod hynny'n rhad a deallaf fod hynny'n dod allan o gyllideb y Gweinidog. Mae'n rhaid imi ddweud na allaf ddeall sut y caniatawyd i'r bobl hyn nad oeddent yn gallu craffu ar eu gweithrediaeth gael eu penodi yn y lle cyntaf. Unwaith eto, mewn ymateb i gwestiynau gan y pwyllgor, dywedodd David Jenkins ei fod yn teimlo bod problemau gwirioneddol gyda'r broses benodi. Ond Lywydd, mae'n rhaid i mi ddweud bod yn rhaid i'r Gweinidog dderbyn cyfrifoldeb am hyn. Ef a benododd yr holl bobl hynny. Ef sy'n pennu'r broses, ac eto, pobl ydynt wedi'r cyfan a gellid disgwyl iddynt gredu'r hyn a ddywedir wrthynt.

Nawr, mae gennym sefyllfa lle mae gennym bump o'r saith bwrdd iechyd lleol mewn rhyw fath o fesurau arbennig—