Ac rwy'n credu bod Mike Hedges wedi taro'r hoelen ar ei phen, mewn gwirionedd: mae yna ryw fath o gamsyniad ynglŷn â'r hyn y mae'n ei olygu. Ond rwyf wedi ymweld â fflat yn ardal orllewinol Efrog Newydd sy'n rhan o gwmni cydweithredol, ac roedd yn edrych fel pentws i mi, dyna'r cyfan y gallaf ei ddweud. Felly, rwy'n credu bod camsyniad—mae'n llygad ei le ynglŷn â hynny. Yr hyn y mae'n ei wneud hefyd yw caniatáu inni hyrwyddo gwahanol fodelau a mathau o ddeiliadaeth yn ein sector tai ledled Cymru, ac mae'r math hwnnw o ddeiliadaeth gymysg yn bwysig iawn. Felly, nid wyf yn credu bod unrhyw set o dai un math o ddeiliadaeth yn arbennig o ddefnyddiol mewn gwirionedd. Felly, mae'n ffordd dda o ysgogi gwahanol fodelau o berchnogaeth i wahanol rannau o Gymru a gall fod yn fuddiol iawn.

Mae gennyf ddiddordeb arbennig mewn modelau sy'n caniatáu i bobl gael perchnogaeth rhannu ecwiti—rhan o gwmni cydweithredol—mewn mannau a ddisgrifiwyd fel 'cymunedau difreintiedig', mewn dyfynodau. Bydd yr Aelodau wedi fy nghlywed yn dweud o'r blaen mor flin wyf fi fod y fan lle cefais fy magu'n cael ei ddisgrifio fel 'cymuned ddifreintiedig', sy'n newyddion i mi a fy rhieni, ond dyna ni. Ond gall hyrwyddo gwahanol fodelau o berchnogaeth mewn lleoedd lle nad oes ond deiliadaeth tai cymdeithasol, er enghraifft, fod yn fodel defnyddiol iawn hefyd, gan ei fod yn caniatáu i wahanol fathau o bobl fyw'n gytûn gyda'i gilydd mewn cymuned, sef yr hyn y chwiliwn amdano.

Felly, rydym wedi bod yn buddsoddi mewn tai dan arweiniad y gymuned ers 2012. Rydym wedi rhoi cynnig ar sawl gwahanol ddull, gan gynnwys darparu gwerth £1.9 miliwn o arian cyfalaf i gefnogi tri chynllun arloesi o'r brig i lawr a arweinir gan Weinidogion. Mae'r dull hwnnw wedi cael rhywfaint o lwyddiant. Er enghraifft, mae'r cwmni cydweithredol yng Ngardd Loftus yng Nghasnewydd gan Pobl wedi bod yn wych; mae wedi helpu'r rheini yn y cwmni cydweithredol i ysgwyddo mwy o gyfrifoldeb am eu cartrefi a'u cymuned ac wedi arwain at feithrin mwy o ysbryd cymunedol yn y datblygiad ehangach. Yn anffodus, nid yw hynny wedi digwydd gyda'r holl gynlluniau, a dyna pam ein bod wedi pwyso a mesur ein dull o weithredu ar gyfer y dyfodol.

Rwy'n credu bod cynllun Taf Fechan y soniodd Dawn Bowden amdano yn enghraifft dda iawn o sut y gall weithio, lle rydych yn cymryd rhywle nad oedd neb eisiau byw ynddo mewn gwirionedd, gadewch i ni fod yn onest, a'i droi'n lle dymunol iawn i fyw ynddo, oherwydd, yn ôl yr hyn a ddeallaf, mae rhestr hir o bobl a fyddai wrth eu bodd yn byw yno pe baent yn cael. Felly, yn allweddol, gall arwain at drawsnewid y mathau hynny o ddatblygiadau hefyd. Rwy'n wirioneddol ymrwymedig i hynny, rwy'n wirioneddol ymrwymedig i sicrhau bod yr enghreifftiau da sydd gennym yng Nghymru—ac maent yn bodoli—yn cael eu lledaenu ar draws Cymru, ond mae angen i ni gael cymorth gan awdurdodau lleol i fod yn rhan o hynny hefyd.

Soniodd Dawn Bowden am y cymorth a roddodd y cyngor lleol yno i gefnogi'r cwmni cydweithredol, a gwn fod Cyngor Dinas Abertawe wedi pleidleisio i fabwysiadu polisi tai cydweithredol yn ddiweddar hefyd. Felly, rwy'n credu y gall pob awdurdod lleol ddysgu o hynny, a buaswn yn awyddus iawn i gael hynny'n rhan o ledaeniad arferion rhagorol ledled Cymru. Felly, rwy'n awyddus iawn i wneud hynny. Fodd bynnag, rhywbeth arall rwy'n awyddus i'w wneud yw peidio â'i gael o'r brig i lawr. Rydym am iddo alluogi cymunedau i ddod ynghyd a ffurfio cwmni cydweithredol er mwyn cymryd rheolaeth ar eu bywydau. Felly, rwy'n credu ei fod yn gweithio'n dda iawn, fel gwnaethoch ddisgrifio, Dawn, pan fydd pobl yn cymryd rhan go iawn a gallant gael rhan yn gwneud penderfyniadau yn hynny. Felly, rwy'n awyddus iawn i allu galluogi hynny yn hytrach na cheisio ei wthio ar gymunedau, gan nad yw hynny wedi bod mor llwyddiannus ag yr hoffem bob amser, hyd yn oed gyda'r bwriadau gorau.

Felly, un o'r ffyrdd gorau o gynyddu'r ddarpariaeth yw darparu cymorth o'r math hwnnw. Mae ein cyllid drwy Ganolfan Cydweithredol Cymru wedi'i gynllunio i ddarparu'r cymorth hwnnw ac rwy'n falch ein bod wedi ehangu ein cefnogaeth i raglen ar raddfa fwy ar gyfer tai dan arweiniad y gymuned ar y cyd â'r Nationwide Foundation yn ogystal, i ddarparu'r lefel sylfaenol honno o gymorth.

Defnyddir yr arbenigedd sydd ar gael drwy'r rhaglen Cymunedau'n Creu Cartrefi i gefnogi grwpiau tai newydd a rhai sy'n bodoli eisoes dan arweiniad y gymuned ledled Cymru. Pecyn cymorth ydyw ar gyfer datblygu cynlluniau tai cydweithredol ac mae'n amlinellu'r camau y gall cymdeithasau tai eu cymryd i gefnogi tai dan arweiniad y gymuned, ac rwy'n falch o weld bod y Pwyllgor Cydraddoldeb, Llywodraeth Leol a Chymunedau wedi cydnabod y rôl bwysig y gall y pecyn cymorth ei chael yn ei adroddiad diweddar ar eiddo gwag. Y peth arall rwy'n awyddus i fod yn glir iawn yn ei gylch wrth ehangu'r gefnogaeth i sicrhau ffocws ar wreiddio'r egwyddorion cydweithredol craidd, yw ein bod am sicrhau bod y saith egwyddor graidd yn hanfodol ac wedi'u gwreiddio i gyd ar unwaith. Felly, ni allwch ddewis a dethol, rydych am gynnwys yr holl egwyddorion, fel rydych wedi disgrifio, er mwyn cael y rhaglen lwyddiannus yn weithredol. Felly, mae mwyfwy o ddiddordeb yn hyn, ac mae'r ddadl hon yn ffordd ragorol o gyfleu'r neges hefyd. Felly, rwy'n ddiolchgar iawn i Dawn am roi sylw iddi.

Nid wyf yn ystyried cyflwyno ymddiriedolaethau tir cymunedol ar hyn o bryd. Un o'r rhesymau am hynny yw nad wyf wedi fy narbwyllo y byddai hynny'n gweithio, ond hoffwn ddweud yn y Siambr, pe bai prosiect yn cael ei gyflwyno sy'n dibynnu ar gyllideb o'r fath, byddem yn fodlon ei ystyried. Yn fras, rwy'n dweud y byddem yn barod i edrych ar unrhyw brosiect dan arweiniad y gymuned a allai ddatblygu cartrefi i bobl ar hyd y llinellau cydweithredol hynny yn ein barn ni. Felly, rwy'n hapus iawn i edrych ar hynny, er nad wyf yn bwriadu cyflwyno'r gronfa fel y cyfryw ar hyn o bryd.

Cafodd adroddiad yr adolygiad o'r cyflenwad tai fforddiadwy ei gyflwyno yn ôl ym mis Mai. Yn seiliedig ar eu hargymhellion, rydym yn ceisio cydgrynhoi'r nifer o gynlluniau pwrpasol a photiau ariannu sydd ar gael gennym.