Ymddiswyddiad Ysgrifennydd Gwladol Cymru

Part of 5. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:12 pm ar 6 Tachwedd 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru 3:12, 6 Tachwedd 2019

(Cyfieithwyd)

Rwyf wedi ffieiddio at ddigwyddiadau'r wythnos diwethaf yn ymwneud â Ross England. Dylai ei ymgais i rwystro'r system gyfiawnder fod wedi ysgogi condemniad eang a chamau disgyblu ar unwaith gan arweinwyr y Torïaid Cymreig. Yn hytrach, arweiniodd at ddyrchafiad Ross England fel ymgeisydd mewn sedd darged yn y Cynulliad. Ni ddylem anghofio bod yna fenyw wrth wraidd y stori hon a fydd yn gorfod byw gyda'r hyn a wnaed iddi am weddill ei hoes. Nid oes unrhyw ffordd y dylai fod wedi gorfod dioddef ail achos o gwbl.

Mae'r digwyddiad wedi achosi i Ysgrifennydd Gwladol Torïaidd Cymru golli ei swydd yn y Cabinet. Os oedd yn gwybod am y digwyddiad hwn, fel yr awgrymir mewn e-bost gan gynghorydd arbennig, mae'n rhaid iddo sefyll i lawr fel ymgeisydd yn yr etholiad nesaf hwn. Nid yw unrhyw un sy'n lleihau neu'n esgusodi methiant achos o drais yn addas i gael swydd gyhoeddus. Os profir bod uwch ffigurau Torïaidd yn y blaid yng Nghymru a Lloegr yn gwybod am yr helynt ofnadwy hwn, ond heb wneud dim, mae'n rhaid iddynt hwythau hefyd roi ystyriaeth ddifrifol i'w dyfodol yn eu swyddi.

A ydych yn cytuno â mi fod Alun Cairns yn anaddas ar gyfer gwneud swydd gyhoeddus ac y dylai unrhyw ymchwiliad gynnwys unigolion eraill o fewn y Blaid Dorïaidd a wyddai am fethiant achos trais Ross England? Ac a fyddwch hefyd yn cyflwyno sylwadau i Lywodraeth y DU pan fydd enw Ysgrifennydd Gwladol Cymru newydd yn cael ei gyhoeddi i fynnu eu bod yn penodi rhywun sy'n gwybod beth sydd ei angen ar ein gwlad? Tra bo'r swydd anacronistig hon yn bodoli, ni allwn fforddio llais arall i Lywodraeth y DU yng Nghymru yn lle'r hyn sydd ei angen: llais cryf i Gymru o fewn Llywodraeth y DU.