Mae'n rhaid i mi guro hynny. [Chwerthin.] Diolch, Ddirprwy Lywydd. Sut y mae rhywun yn curo hynny?

Mae'r wythnos hon yn nodi pen-blwydd arall—sef pen-blwydd fy nhref enedigol yn 70 oed, dynodiad Cwmbrân yn dref newydd, y dref gyntaf a'r unig dref newydd, ar wahân i un, i gael ei hadeiladu yng Nghymru o dan Ddeddf Trefi Newydd 1946.

Wrth dyfu i fyny yn y 1980au yn ardal Llanyrafon o'r dref, ar gyrion gorllewinol etholaeth Trefynwy, roeddwn yn ymwybodol iawn fod y lle roeddwn yn ei alw'n gartref rywsut yn wahanol ac fe'm swynwyd gan y weledigaeth o ddyfodol mwy disglair a ysbrydolodd y cynllunwyr trefol ar ôl y rhyfel. Roedd y weledigaeth honno wedi tyfu o syniadau Ebenezer Howard, sylfaenydd mudiad y gardd-ddinasoedd Fictoraidd ac awdur To-morrow: a Peaceful Path to Real Reform. Roedd yn cefnogi creu cymunedau newydd i elwa ar aer glân, mannau agored a thai o ansawdd da, pethau prin ym Mhrydain ar ôl y rhyfel.

Yng Nghwmbrân, roedd hefyd yn cynnwys gwaith arloesol i bedestreiddio canol y dref yn llwyr, gyda pharcio am ddim, ac yn y pen draw, ar ôl i Gorfforaeth Datblygu Cwmbrân ddod i ben, daeth yn ganol tref cyntaf y DU i fod mewn dwylo preifat. Fe'i rhagwelwyd yn wreiddiol fel cymuned o 35,000 o bobl, ond mae Cwmbrân wedi tyfu i fod yn agosach at 50,000 o bobl mewn gwirionedd. O ganlyniad i'r ehangu hwn, mae llawer mwy o bobl bellach wedi gwneud y dref newydd yn gartref iddynt.

Mae 70 o flynyddoedd wedi bod ers i'r Gweinidog Cynllunio Gwlad a Thref ar y pryd, Lewis Silkin, ddweud wrth gadeirydd pwyllgor y Cabinet, Herbert Morrison:

Rwy'n credu y gallwn adeiladu tref newydd dda iawn yma.

Byddai llawer yn dweud bod hanes wedi'i brofi'n gywir. Pen-blwydd hapus, Cwmbrân.