Part of the debate – Senedd Cymru am 4:03 pm ar 6 Tachwedd 2019.
Diolch i fy nghyd-Aelod Mike Hedges AC am ei ymyriad. A dyna'r pwynt a'r egwyddor, mewn gwirionedd—un o'r prif bwyntiau a’r egwyddorion sy’n sail i'r ddeiseb hon.
Nawr, cyn y ddadl hon, cefais ohebiaeth gan eraill sy'n cefnogi'r ddeiseb, a chefais fy nhristáu'n ddifrifol gan adroddiadau fel yr un a gefais ar ôl marwolaeth unigolyn ag anableddau dysgu difrifol na allai siarad, ac yn ôl yr honiad, canfu cwest nad oedd yr unigolyn wedi cael gofal a thriniaeth briodol, ac nad oedd staff y bwrdd iechyd wedi ymateb yn briodol nac yn ddigon sydyn i gyflwr yr unigolyn.
Mae'r Pwyllgor Deisebau hefyd wedi ystyried datblygiadau yn Lloegr, lle maent yn dal i aros am ganlyniad yr ymgynghoriad ar gynigion i gyflwyno hyfforddiant gorfodol ar gyfer anabledd dysgu ac awtistiaeth i staff iechyd a gofal. Gallem aros am y cyhoeddiad, ond gofynnaf i'r Aelodau yma heddiw—a dyma beth y mae'r deisebwyr yn ei ofyn—pam na ddylai Cymru arwain y ffordd? Mae angen inni weld cynnydd yma. Ar hyn o bryd, amcangyfrifir nad yw un o bob pedwar gweithiwr gofal iechyd proffesiynol erioed wedi cael hyfforddiant ar anabledd dysgu neu awtistiaeth.
Rhaid imi gydnabod y datganiad a gyhoeddwyd gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol yn gynharach eleni fod £2 filiwn ar gael dros y tair blynedd nesaf i wella gwasanaethau'r GIG i bobl ag anabledd dysgu. Fodd bynnag, ni fydd arian yn unig yn cyflawni nod craidd y ddeiseb: gwneud hyfforddiant anabledd dysgu yn orfodol i staff ysbytai. Yn yr un modd, er bod Sefydliad Paul Ridd yn gwerthfawrogi ymrwymiad y Gweinidog i'r rhaglen Gwella Bywydau, maent wedi ailadrodd y bydd hyfforddiant gorfodol yn allweddol ar gyfer sicrhau canlyniadau'r materion gofal iechyd yn y rhaglen honno.
Gadawaf y gair olaf yn fy sylwadau heddiw i Sefydliad Paul Ridd. Eu nod ers ei farwolaeth yw sicrhau na fyddai’n rhaid i deulu arall fynd drwy’r un profiad pan yn yr ysbyty a sicrhau bod yr holl staff yn cael eu cynorthwyo i weld yr unigolyn, nid yr anabledd. Ystyrir y byddai gwneud hyfforddiant anabledd dysgu yn orfodol i staff ysbytai yn mynd rywfaint o'r ffordd i gyflawni hyn. Diolch yn fawr.