7. Datganiad gan Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth: Y Model Cyflenwi Arfaethedig ar gyfer y Dyfodol ar gyfer Gwasanaeth Busnes Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:20 pm ar 12 Tachwedd 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 4:20, 12 Tachwedd 2019

(Cyfieithwyd)

Efallai fod effaith Busnes Cymru i'w weld yn fwyaf clir yn yr effeithiau cadarnhaol a gafodd ar ein heconomi. Am bob £1 a werir drwy wasanaeth Busnes Cymru, cynhyrchir £10 yn economi ehangach Cymru, gyda hyd at £17 yn y meysydd cymorth mwy penodol. Mae'r gyfradd oroesi o bedair blynedd ar gyfer busnesau newydd a gefnogir gan ei waith bellach yn 85 y cant ac mae hynny'n cymharu â 41 y cant ar gyfer y rhai nad ydynt yn cael cymorth. Caiff 20 y cant o'r swyddi a grëwyd gan gymorth Busnes Cymru eu llenwi gan bobl ddi-waith, gan gynyddu i 40 y cant ar gyfer swyddi mewn mentrau hunangyflogedig.

O ystyried y swm sylweddol o arian strwythurol y mae gwasanaeth Busnes Cymru wedi elwa arno dros nifer o flynyddoedd, mae'n bwysig nodi bod y manteision hyn i'n heconomi o ganlyniad uniongyrchol i'n haelodaeth o'r Undeb Ewropeaidd. A beth bynnag fydd yn digwydd dros y misoedd a'r wythnosau nesaf, rwyf eisiau talu teyrnged i'n partneriaid yn Ewrop sydd, drwy gefnogi Busnes Cymru, wedi ein helpu i gyflawni'r pethau pwysig hyn.

Ond drwy ein holl waith, rydym ni wastad wedi gofyn i'n hunain un cwestiwn pwysig: beth nesaf? Sut y gallwn ni sicrhau bod ein gwasanaethau, drwy Busnes Cymru, yn gliriach ac yn fwy addas i anghenion cwmnïau a busnesau ar hyd a lled Cymru? Dyma pam, yn 2017, roeddwn wrth fy modd o gael lansio Banc Datblygu Cymru, ein hymateb i fethiant y farchnad mewn cyllid cychwyn a meithrin busnes a welsom ni yma yng Nghymru. Sefydliad, rwy'n falch o ddweud, sydd bellach yn rheoli dros £1 biliwn o gyllid, yn cefnogi cwmnïau a phrosiectau Cymreig ledled y wlad.

Ond gan ystyried y cyflawniadau hyn ac wrth feddwl am heriau'r dyfodol, mae'n bryd i ni fel Llywodraeth Cymru weithio gyda chi fel Cynulliad Cenedlaethol Cymru i helpu i roi Busnes Cymru ar sail gadarnach ar gyfer y dyfodol; i'w baratoi, ac o ganlyniad ein busnesau, ar gyfer sefyllfa ein heconomi ar ôl Brexit; er mwyn ei helpu i wynebu'r heriau ehangach a nodwyd gennym ni yn y cynllun gweithredu economaidd o baratoi ar gyfer amharu ar gysylltiadau digidol, gwella cynhyrchiant, cynyddu nifer yr achosion o waith teg, datgarboneiddio a hyrwyddo twf cynhwysol. Ac felly, yn ystod y misoedd diwethaf, bûm yn gweithio'n agos gyda'm swyddogion i ddechrau'r gwaith hwnnw: gwaith mae arnom ni eisiau i chi, fel aelodau o'n Senedd genedlaethol, ei gefnogi; gwaith sy'n gallu datblygu, esblygu a gwella gwasanaeth Busnes Cymru ar gyfer y dyfodol.

Yn ganolog i'r gwaith hwnnw fu'r nod pennaf o sicrhau mai Cymru yw'r lle gorau oll yn Ewrop i gychwyn a meithrin busnes cynhwysol a chynaliadwy. I wneud hynny, rydym ni wedi canolbwyntio ein gwaith ar dri maes allweddol. Y cyntaf yw'r maes allweddol o greu gwasanaeth Busnes Cymru yn y dyfodol sy'n adnodd cyngor ac ymchwil blaenllaw o ansawdd uchel; un sy'n adnodd cynhwysfawr ar gyfer cymorth digidol, llinell gymorth ac ymholi i bawb sy'n dymuno ei gael.

Yr ail elfen oedd canolbwyntio ar greu gwasanaeth sy'n gallu gwella capasiti a gallu ein heconomïau rhanbarthol yng Nghymru i gefnogi twf cynhwysol. Yn gryno, mae hynny'n golygu cael gwasanaeth cymorth i fusnesau sy'n gweithio gyda phartneriaid yn rhanbarthau a chymunedau Cymru, gyda llywodraeth leol, gyda'n prifysgolion, ein colegau a gyda'n banciau ar y stryd fawr; un sy'n gwneud cysylltiadau syml ond cryf rhwng partneriaid i wneud y lleoedd hynny yn fannau gwych i gychwyn a meithrin busnes.

Ac mae trydydd maes ein gwaith yn canolbwyntio ar dwf cynhwysol a chynaliadwy. Fel Gweinidog, rwyf wedi bod yn glir iawn fod cyfrifoldeb ar bob busnes i gefnogi twf cynhwysol, ac, yn ein tro, fel Llywodraeth, mae gennym ni ddyletswydd i greu'r amodau lle y gall mwy o ficrofusnesau a busnesau bach dyfu mewn ffyrdd cynhwysol a chynaliadwy, i fod yn fusnesau bach a chanolig ffyniannus, i gefnogi cynhyrchiant, proffidioldeb a chydnerthedd busnesau canolig presennol, i sicrhau eu perchenogaeth hirdymor yn y dyfodol ac i sicrhau bod gwaith teg yn cael ei hyrwyddo.

Fy mwriad yw y bydd Busnes Cymru yn parhau i gael ei gyflawni ar sail genedlaethol, ac i sicrhau effeithlonrwydd bydd hefyd yn adeiladu ar y ddarpariaeth bresennol i ddarparu cyfleoedd pellach ar gyfer rhanbartholi a fydd yn gyson â'r fframweithiau rhanbarthol sy'n cael eu datblygu gan y prif swyddogion rhanbarthol. Byddaf yn ceisio gwneud yn siŵr bod Llywodraeth Cymru yn chwarae ei rhan i sicrhau bod gan Busnes Cymru y buddsoddiad sydd ei angen i wneud y gwasanaeth yn llwyddiant.

Gyda'r cymorth a'r buddsoddiad iawn, credwn y gall Busnes Cymru gael effaith economaidd sylweddol, gan helpu busnesau i greu hyd at 6,000 o swyddi newydd y flwyddyn, drwy gynnal y gyfradd oroesi bedair blynedd drawiadol ar gyfer busnesau newydd a gefnogir a thrwy ychwanegu gwerth o tua £220 miliwn drwy nwyddau a gwasanaethau i'n heconomi yn flynyddol.

Ond er fy mod eisiau bod yn onest gyda'r Siambr am yr hyn y gallwn ni ei gyflawni, mae angen i mi hefyd fod yn onest ac yn blaen am y perygl a wynebwn, hefyd. Mae methiant Llywodraeth y DU i gadarnhau y bydd cyllid strwythurol newydd yn dod yn ôl i Gymru yn golygu bod gwasanaethau cyflenwi fel Busnes Cymru mewn perygl yn y dyfodol. Ar gyfer Busnes Cymru, mae hyn yn golygu bod £12 miliwn y flwyddyn mewn perygl, a chyfleoedd yn ei sgil na allwn fforddio i'n busnesau a'n cymunedau eu colli mewn economi ar ôl Brexit.

Byddaf yn gweithio'n agos iawn â'm cyd-Weinidog, sef y Gweinidog Cyllid, a gyda chydweithwyr ehangach yn Llywodraeth Cymru i sicrhau ein bod yn ailadrodd ein safbwynt clir a diamwys: dim ceiniog yn llai, dim pŵer wedi ei golli wrth i ni adael yr Undeb Ewropeaidd. Mae fy ymrwymiad i adeiladu Busnes Cymru o ansawdd uchel yn absoliwt. Gobeithio na fydd Llywodraeth y DU yn rhwystro'r uchelgais honno.