4. Datganiad gan y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol: Y Bil Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:36 pm ar 19 Tachwedd 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Melding David Melding Conservative 3:36, 19 Tachwedd 2019

(Cyfieithwyd)

A gaf i fynegi fy siom na chawn ni'r hawl i dai addas wedi ei hysgrifennu yng nghyfraith Cymru? Rwy'n credu mai dyma'r cyfle i wneud hynny yn y Cynulliad hwn. Rwy'n credu bod yr achos cyferbyniol, nad oes gan bobl hawl i dai addas, yn eithriadol o warthus, ac mae'n debyg nad ydym ni erioed wedi derbyn hynny fel norm cymdeithasol ers o leiaf yr ail ryfel byd. Felly, byddai rhoi hawl a allai gael ei gweithredu gan bobl sy'n teimlo nad ydynt wedi cael y sylw y dylent fod wedi ei gael gan y gwahanol gyrff statudol sy'n gyfrifol am ddarparu hawl o'r fath yn hwb pendant, a byddai hefyd yn codi'r flaenoriaeth o dai i bawb. Felly, rwy'n credu ei bod hi'n bryd, ac rwy'n credu ei bod hi'n siomedig iawn eich bod yn cuddio y tu ôl i ryw fath o sylw dyledus yn y canllawiau. Dyma'r amser i roi hyn ar wyneb y Bil. Ac, wrth gwrs, mae'r llysoedd yn dehongli hynny o ran yr hyn sydd ar gael, yr hyn y gallwn ni ei wneud, ond y pwynt sylfaenol yw y dylai pawb gael eu cartrefu, ac rwy'n credu y dylai hynny fod yn ein cyfraith sylfaenol ni. 

Yn ail, o ran hawl carcharorion i bleidleisio, mae hwn yn faes pwysig iawn lle mae gan gyfraith ryngwladol lawer i'w ddweud, sy'n unigryw iawn o ran hyd y dedfrydau y mae carcharorion yn eu cael—mae amrywiaeth enfawr—ac mae yna broblem gyffredinol ynghylch pobl iau hefyd, o gofio y bydd pobl ifanc 16 ac 17 oed yn cael yr hawl i bleidleisio. Felly, rwy'n credu bod angen archwilio'r maes hwn. Ond rwyf yn ei chael hi'n rhwystredig iawn, Dirprwy Lywydd, fod y Llywodraeth unwaith eto yn cyflwyno Bil heb adran wirioneddol bwysig o'r Bil hwnnw ar gael ar gyfer y broses ddeddfwriaethol gyfan. Nawr, mae ein proses ddeddfwriaethol yn cymryd, ar bob cyfnod, wythnosau. Mae'r broses gyfan yn cymryd misoedd. Ac eto rydych chi'n dweud wrthym ni nad oes gennych chi'r cynigion yn barod o hyd, ond mae'n rhaid i chi gyflwyno gweddill y Bil am wahanol resymau eraill. Ac, mewn ymateb i Gadeirydd y Pwyllgor llywodraeth leol a thai, fe ddywedoch chi eich bod chi'n dal i weithio drwy'r manylion a'r cymhlethdodau, ond byddwch yn ceisio ei roi iddo rywbryd ar ôl Cyfnod 1—wyddoch chi, ni ddylem ni ddeddfu fel hyn. Mae'n wael iawn, mewn gwirionedd.