Part of the debate – Senedd Cymru am 3:47 pm ar 20 Tachwedd 2019.
Nid oes neb eisiau gorfod gyrru i'r gwaith, na chael y gost o redeg car sy'n mynd i dreulio'r rhan fwyaf o'r amser wedi'i barcio y tu allan i'w gweithle. Ond mae nifer o bobl yn gorfod gwneud hynny am nad yw'r Llywodraeth hon ac eraill wedi gallu darparu trafnidiaeth gyhoeddus ymarferol yn lle hynny, heb sôn am un sydd yr un mor gyfleus â char. Mae polisïau olynol Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru ac awdurdodau lleol wedi arwain at osod parthau masnachol mewn lleoliadau nad oes modd eu cyrraedd ar drafnidiaeth gyhoeddus, ac mae'r un peth yn wir am dai. Felly, os gwelwch yn dda, rhowch y gorau i drin gyrwyr a busnesau fel pe bai'r tagfeydd a'r llygredd y maent yn eu hachosi yn fai arnynt hwy. Nid yw hynny'n wir. Bai pobl fel y Llywodraeth hon ac awdurdodau lleol ydyw am fethu cynllunio ar gyfer y dyfodol.
Mae ardrethi busnes yn gweithio oddi ar werth ardrethol y gweithle ac mae cyfleusterau parcio ar y safle eisoes yn cael eu cynnwys fel ffactor yn hynny. Felly, byddai'r cynnig deddfwriaethol hwn yn golygu bod busnesau'n gorfod talu ddwywaith am yr un peth. Bydd busnesau naill ai'n trosglwyddo'r ardoll i'w gweithwyr, fel y mae llawer yn amlwg yn ei wneud, neu bydd eu cwsmeriaid yn dioddef ergyd ariannol a fydd yn cyfyngu ar y gallu i ehangu a chreu swyddi. Ac i beth? Syniad cyfeiliornus, amwys, heb ei ystyried yn ddigonol y bydd cynghorau'n defnyddio'r dreth i wella trafnidiaeth gyhoeddus ac annog teithio llesol. Breuddwyd llwyr yw hynny. Ffordd yw hon o gael ychydig mwy o arian i gynghorau allu ariannu gwasanaethau craidd y mae'r Llywodraeth hon wedi methu rhoi cefnogaeth briodol iddynt hyd yma. Pe na bai hynny'n wir, byddai'r cynnig hwn yn gwneud mwy na galluogi cynghorau i ddefnyddio'r arian ar gyfer trafnidiaeth gyhoeddus, byddai'n eu gorfodi i wneud hynny. Ond nid yw'n gwneud hynny, a nodaf nad oes sôn am glustnodi unrhyw un o'r cronfeydd ardollau.
Drwy ychwanegu trethi ac ardollau newydd, bydd Cymru'n lle llai deniadol i gychwyn busnes neu i ddod â'ch busnes iddo. Ni fydd y cynnig hwn yn lleihau tagfeydd nac allyriadau carbon oni bai ei fod yn arwain at lai o gyflogaeth yng Nghymru, fel y gallai wneud. Felly, ni fyddaf yn cefnogi'r Bil hwn. Dylai'r Llywodraeth fuddsoddi mewn trafnidiaeth amgen i weithwyr a gwella cynllunio trefol, ond yn lle hynny maent yn cynnig treth newydd. Maent eisiau ymddangos fel pe baent yn gwneud rhywbeth, ond nid ydynt eisiau gwario unrhyw arian arno, felly maent wedi meddwl am ffordd o godi mwy o dreth ar Gymru. Rwy'n credu ei fod yn syniad ofnadwy. Diolch.