8. A wnaiff y Prif Weinidog amlinellu ymateb Llywodraeth Cymru i'r canfyddiadau a geir yn adroddiad State of the Coalfields 2019? OAQ54734

Llywydd, rydym ni'n gwerthfawrogi'r gwaith a wneir gan Ymddiriedolaeth Adfywio'r Meysydd Glo, gan gynnwys comisiynu'r adroddiad hwn. Rhannwyd yr adroddiad gydag aelodau tasglu'r Cymoedd wrth iddyn nhw ddatblygu camau gweithredu ar gyfer gweddill eu rhaglen.

Diolch, Prif Weinidog. Un o'r prif ganfyddiadau a ddeilliodd o'r adroddiad i mi oedd y cysylltiad rhwng cymunedau'r hen feysydd glo ac amddifadedd, gyda 42 y cant o gymunedau ymhlith y 30 y cant mwyaf difreintiedig ym Mhrydain, ac mae'r ffigur hyd yn oed yn fwy amlwg yn ardal meysydd glo y de, lle mae'n 52 y cant. Sut mae Llywodraeth Cymru yn sicrhau bod mynd i'r afael â'r cyswllt hwn yn parhau i fod yn ganolog i bob maes llunio polisi?

A gaf i ddiolch i Vikki Howells am y cwestiwn atodol pwysig yna, Llywydd? Dyma dair ffordd y credaf ein bod ni'n gwneud yn siŵr bod y cyswllt hwnnw'n parhau i fod yn ganolog i bopeth yr ydym ni'n ei wneud: gwaith tasglu'r Cymoedd ei hun, sy'n ymwneud yn llwyr â dod â chyfleoedd economaidd newydd i bobl yn ardal y Cymoedd i wneud yn siŵr y gellir erydu'r tueddiadau sylfaenol a hanesyddol hynny, fel y mae'r adroddiad yn ei nodi, ymhellach i'r dyfodol. Yna rydym ni'n buddsoddi yn yr economi sylfaenol yng nghymunedau'r Cymoedd: 27 o wahanol brosiectau drwy her yr economi sylfaenol, a geir ym mhob rhan o gymunedau'r Cymoedd, ac a fydd yn cryfhau gallu cynhenid y cymunedau hynny i ddarparu'r gwasanaethau hynny a'r swyddi hynny na ellir eu symud i rywle arall a pharhau i fod yn rhan mor bwysig o'r ardaloedd hynny. Wedyn, popeth yr ydym ni'n ei wneud ym maes tlodi plant: y pethau yr ydym ni'n eu gwneud drwy'r grant datblygu disgyblion, y grant mynediad yr ydym ni wedi ei ddyblu a'i ddyblu eto yn ystod y tymor Cynulliad hwn, y rhaglen fwydo yn ystod gwyliau'r ysgol sydd gennym ni yn unigryw yn y Deyrnas Unedig fel rhaglen genedlaethol yma yng Nghymru. Rwy'n meddwl yn ôl i gwestiwn Dr Dai Lloyd am ddeintyddiaeth yn gynharach y prynhawn yma: rhaglen Cynllun Gwên, sy'n rhaglen anarferol iawn yn wir mewn darpariaeth lles cymdeithasol, o'r safbwynt ei fod wedi cau'r bwlch rhwng y rhai sydd â'r iechyd geneuol gorau a gwaethaf ymhlith ein plant. Mae iechyd y geg ein holl blant yn gwella, ond mae'n gwella gyflymaf ymhlith y rhai sydd angen cymorth fwyaf. Ac mae honno'n rhaglen eithaf anarferol o safbwynt lles cymdeithasol. Felly, yr holl bethau hynny—yr economi, yr economi sylfaenol, y dyfodol yr ydym ni'n ei greu ar gyfer ein plant—dyna'r pethau y mae'r Llywodraeth hon yn eu gwneud i sicrhau bod canfyddiadau'r adroddiad hwnnw yn parhau i gael sylw ym mhob agwedd ar ein gwaith llunio polisïau.

Diolch i'r Prif Weinidog.