Part of the debate – Senedd Cymru am 3:37 pm ar 26 Tachwedd 2019.
Rwy'n credu y caiff hyn ei groesawu nid yn unig gan bob un o'r cyd-Aelodau Llafur yn y fan hon, ond gan gyd-Aelodau Llafur a Phlaid Cydweithredol Cymru hefyd. Mae'r syniad o ddatblygu mentrau i ennill cyfoeth cymunedol sy'n cael eu gwreiddio'n ddwfn yn eich cymuned yn rhywbeth yr ydym ni wedi ei gefnogi ers amser maith. Felly, roeddwn i'n awyddus i holi am ddau faes penodol yr hoffwn i'r Gweinidog ymhelaethu arnyn nhw'n fras—mae Project Skyline a wahoddwyd yma gennym ni'n ddiweddar yn un. Roedd yr enghreifftiau cychwynnol a gafodd eu cefnogi ganddyn nhw yng Nghaerau, Treherbert ac Ynysowen. Fe gafodd rhywfaint o'r arian ei roi tuag at adeiladu ar hyn nawr, a'i ddatblygu. Syniad cyffrous iawn yw y gall cymunedau, ym mhob peth y gallant ei weld yn eu cwm nhw, gyfrannu at y gwaith o'u rheoli a'u perchenogi a chynhyrchu'r enillion a ddaw, ac ail-fuddsoddi yn eu cymunedau nhw. Felly, tybed a allai ymhelaethu rhywfaint, a sut y gallem ni fwrw ymlaen â hynny? Dyna un sydd fel pe bai'n barod am y ffwrn, ar un ystyr—fel y byddai ambell i wleidydd arall yn defnyddio'r un ymadrodd hwnnw yn ddisymwth nawr.
Yr un arall yw, pe byddai mentrau eraill, mentrau yn y gymuned, a fyddai'n awyddus i ddatblygu syniadau cyffelyb—felly, er enghraifft, mae gennyf i gwmni lleol, sy'n defnyddio llawer iawn o ynni, sy'n fodlon rhoi rhodd o dir a'u hegni a'u gwres sydd dros ben er mwyn gwneud rhywbeth hollol wahanol i'r hyn y maen nhw'n ei wneud: mentrau garddwriaethol, sy'n cael eu rhedeg gan fentrau cymdeithasol, ar garreg eu drws. Mae'n rhywbeth yr ydym ni wedi siarad amdano ers tro, o ran rhwydweithiau bwyd lleol a thyfiant yng nghymoedd y de. Sut fydden nhw'n cymryd rhan yn y dull hwn o weithredu drwy'r economi sylfaenol, sy'n seiliedig ar y grwpiau buddiant cymunedol hynny, mentrau cydweithredol, perchenogaeth gweithwyr, ac ati? Sut y gallen nhw ddechrau bwrw ymlaen â hyn, hyd yn oed, o fewn y fframwaith a luniodd ef?
Ac yn olaf, Gweinidog, fe fuoch chi mor ddewr â dweud efallai na fydd hyn yn gweithio. Fe fyddwn i'n dweud wrthych chi: yn gyntaf, nid wyf i erioed wedi clywed Gweinidog yn dweud hynny o'r blaen, ond rwy'n credu, wrth roi cynnig ar y pethau hyn, ac yna gymhwyso'r egwyddorion cydweithredol—sef profi ei fod yn gweithio, a chynyddu wedyn a dysgu eraill sut i wneud yr un fath—y bydd hyn yn gweithio.