A gaf i ddiolch i Weinidog y Cabinet am ei ddatganiad, sy'n cydnabod Diwrnod Rhyngwladol Pobl ag Anableddau y Cenhedloedd Unedig? Rwy'n credu ei bod hi'n wir i ddweud ein bod ni i gyd yn rhannu pryderon ynghylch sut yr ydym ni'n trin ein cyd-ddinasyddion sydd mewn sefyllfa lle na allent, oherwydd anableddau, ddod o hyd i waith. Ond gallaf ddweud yn y cyswllt hwn ei bod hi'n ymddangos nad yw cyflogwyr yn rhannu'r un lefel o wasanaeth cyhoeddus a oedd ar un adeg yn gyffredin tuag at y rhai yn ein cymdeithas sydd ag anabledd. Rhaid imi ddweud bod rhai ohonom yn gresynu at dranc llawer o unedau Remploy, a gafodd eu beirniadu am wahanu pobl anabl ond o leiaf fe roddodd iddynt yr urddas o waith da tymor hir mewn amodau da.

Fodd bynnag, mae'n braf darllen yn yr adroddiad fod Busnes Cymru yn gweithio gyda chyflogwyr, nid yn unig i godi eu hymwybyddiaeth o'r rhai sydd ag anableddau ond hefyd i agor eu llygaid at eu hagweddau negyddol yn aml tuag at alluoedd pobl anabl, yn hytrach na'u hanableddau. Rwyf hefyd yn cydnabod y gwaith y mae Gyrfa Cymru'n ei wneud ar adeg dyngedfennol ym mywydau pobl ifanc anabl, ac mae eu hymyriadau'n dod ar yr adeg dyngedfennol honno, sydd i'w croesawu'n fawr iawn.

Un agwedd na soniwyd amdani yn eich adroddiad yw gallu pobl anabl i gyrraedd y gwahanol leoedd gwaith. O gofio y bu trafnidiaeth yn draddodiadol yn rhwystr i'r anabl gael gwaith, dylai'r gwelliannau mawr i drafnidiaeth o ran mynediad i'r anabl, sydd naill ai eisoes ar waith neu i'w rhoi ar waith dros yr ychydig flynyddoedd nesaf, gael effaith, os nad dileu'r rhwystrau hynny'n llwyr, gan eu gwneud yn llawer llai o rwystr. Dylai'r gwelliannau hyn, nid yn unig i'r drafnidiaeth ei hun, ar ffurf newid sylweddol o ran hygyrchedd bysiau a threnau, ond hefyd i'r gorsafoedd, ar gyfer y ddau ddull o deithio, wneud gwahaniaeth mawr yng ngallu'r anabl i gyrraedd pob math o leoliadau gwaith.

Onid yw'n ddyletswydd ar bob un ohonom ni yn y Cynulliad hwn i roi sylw i'r mater o ddiweithdra ymysg pobl anabl yn ein cymuned. Ni ddylid edrych arnynt fel baich ar gymdeithas, ond adnodd enfawr o dalent ddihysbydd. Ni all fod yn iawn, fel y nododd adroddiad Sefydliad Joseph Rowntree 'Poverty in Wales 2018', fod 39 y cant o bobl anabl yng Nghymru mewn tlodi, o'u cymharu â 22 y cant o bobl nad ydynt yn anabl, ac mai'r gyfradd dlodi ymhlith pobl anabl yng Nghymru yw'r uchaf yn y DU gyfan. Fe wnaethoch chi eich hun, Gweinidog, ddweud ar un adeg bod y ffigurau hyn yn warth cenedlaethol. Eto i gyd, er gwaethaf degawdau o ddeddfwriaeth ganmoladwy sydd â'r nod o fynd i'r afael â gwahaniaethu yn erbyn pobl anabl, y profiad fynychaf i lawer yw bywyd o dlodi, eithrio a rhwystrau rhag cyfleoedd. Rwy'n derbyn bod eich adroddiad yn cydnabod y methiannau hyn, ac edrychaf ymlaen at eu gweld yn cael sylw—na, sylw manwl—dros y blynyddoedd nesaf.