Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:44 pm ar 21 Ionawr 2020.
Wel, Llywydd, diolchaf i Bethan Sayed am y cwestiynau yna ac am y digwyddiad a gynhaliwyd ganddi, y gwn ei fod wedi denu llawer o ddiddordeb y tu hwnt i'r Cynulliad o ran dysgu o'r hyn a ddywedwyd a'r sesiwn holi ac ateb gyda David a Sally Challen. A dywedwyd yno, rwy'n gwybod, i gynifer o ddioddefwyr rheolaeth dan orfodaeth mai'r cam cyntaf yw cydnabod bod hyn yn digwydd iddyn nhw a deall nad yw hon yn ffordd normal o gynnal perthynas. Felly, i gymryd y cwestiynau penodol gan gychwyn gyda'r olaf, bydd gan yr ymgyrch gyfathrebu 'Nid Cariad yw Hyn. Rheolaeth yw Hyn', a gynhaliwyd drwy'r llynedd, olynydd. Byddwn yn bwrw ymlaen o'r fan honno. Mae'n sicr, rydym ni'n credu, trwy dystiolaeth gan heddluoedd, wedi arwain at gynnydd i nifer yr achosion o reolaeth drwy orfodaeth yr adroddir amdanynt, sy'n awgrymu bod yr ymgyrch ymwybyddiaeth yn cael effaith. Ond fel y dangosodd y digwyddiad yn y fan yma, mae'n rhaid mai'r cam cyntaf yw codi ymwybyddiaeth. Rwy'n credu y gwnaed pwynt pwysig iawn ynghylch sut y dylem ni ehangu'r sgwrs fel bod dynion yn ogystal â menywod yn cymryd rhan lawn ynddi, yn deall yr hyn sy'n cael ei drafod ac yn gallu bod eu hunain, fel y dywedodd Bethan, yn ddioddefwyr rheolaeth drwy orfodaeth ond hefyd angen deall y rhan y maen nhw'n ei chwarae yn ei gynnal mewn rhai perthnasoedd, neu'n ei herio pan gaiff ei weld.
Cyn belled ag y mae ysgolion yn y cwestiwn, wedyn, wrth gwrs, mae'r cwricwlwm newydd yn cynnwys dull cytbwys o ymdrin â'r ffordd y caiff iechyd, llesiant a chydberthnasoedd personol eu haddysgu yn ein hysgolion mewn ffordd sy'n briodol i oedran y plant, fel bod pobl ifanc yn wybodus, yn deall a, gobeithio, yn fwy cymwys i fod y math o ddinasyddion yr hoffem ni eu gweld nhw'n ei fod yma yng Nghymru erbyn yr adeg y byddan nhw eu hunain mewn cydberthynas.