Grŵp 3: Dyletswydd i sicrhau cyllid digonol (Gwelliannau 7, 8)

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:29 pm ar 21 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie Morgan Julie Morgan Labour 6:29, 21 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch. Gallaf ddeall bod yr Aelod yn pryderu am effeithiau'r Bil hwn ar wasanaethau cyhoeddus, a derbyniaf yn llwyr fod hynny'n bryder gwirioneddol. Fodd bynnag, fe welwch chi o'r memorandwm esboniadol sydd wedi'i ddiweddaru, ac o'r llu o ddatganiadau effaith a gyhoeddwyd gyda'r Bil, ein bod wedi gwneud gwaith trwyadl a diwyd iawn o ystyried effeithiau posibl y Bil hwn, cyn ei gyflwyno ac yn ystod y broses graffu. Ac, fel y dywedodd Helen Mary Jones, nid oedd Iwerddon yn gwneud dim o'r gwaith yr ydym ni'n ei wneud mewn gwirionedd, a, hyd y gwn i, nid oes yr un wlad arall wedi gwneud mwy na ni i ystyried effeithiau deddfwriaeth debyg neu i baratoi ar gyfer gweithredu mewn modd mor gynhwysfawr.

Buom yn gweithio fel lladd nadroedd i wneud popeth y gallwn ni i baratoi ar gyfer y ddeddfwriaeth hon. Archwiliwyd y data cyhoeddedig sydd ar gael o wledydd eraill ar effaith y mesurau a weithredwyd i wahardd cosbi plant yn gorfforol a buom yn trafod ag amrywiaeth eang o bobl yn Iwerddon, Seland Newydd a Malta, sydd â systemau tebyg i'n rhai ni. Ac, yn y gwledydd hyn, nid oes unrhyw dystiolaeth y llethwyd gwasanaethau cyhoeddus yn dilyn diwygio'r gyfraith. Ac mae rhanddeiliaid, yma yn y wlad hon wedi bod yn glir wrth roi tystiolaeth i'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg—rwy'n siŵr y bydd Janet Finch-Saunders wedi clywed hyn—nad ydynt o'r farn y bydd costau ychwanegol, a chredaf y dylem ni ymddiried yn eu barn ar hyn.

Fel y nododd y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn ei adroddiad Cyfnod 1, mae'r rhai sy'n darparu gwasanaethau yn y rheng flaen wedi dweud, yn ddieithriad, fod y Bil:

yn gwella eu gallu i amddiffyn plant sy'n byw yng Nghymru oherwydd bydd yn gwneud y gyfraith yn glir.

A dyna pam ein bod yn gwneud hyn. Dywedodd Sally Jenkins o Gymdeithas Cyfarwyddwyr y Gwasanaethau Cymdeithasol wrth y pwyllgor:

O ran y trothwyon ar gyfer gwasanaethau plant, ni fyddem yn rhagweld cyfeirio nifer enfawr o achosion atom ni. Efallai y bydd nifer fach o atgyfeiriadau. Yr hyn a wyddom ni o genhedloedd eraill yw y bydd yn cyrraedd uchafbwynt ac yna bydd cysondeb. Rydym yn cydnabod bod hynny'n debygol o ddigwydd.

Dywedodd Jane Randall, Cadeirydd y Bwrdd Diogelu Annibynnol Cenedlaethol:

Nid oes disgwyl y bydd cynnydd enfawr yn nifer yr achosion a gaiff eu cyfeirio at wasanaethau cymdeithasol awdurdodau lleol, rwy'n credu yr ymdrinnid â nhw o fewn eu hadnoddau presennol.

Ac mae Dr Rowena Christmas, Coleg Brenhinol yr Ymarferwyr Cyffredinol, wedi dweud:

Ni allaf weld y bydd yn ymestyn ymgynghoriadau. Ni allaf weld y bydd yn cynyddu nifer yr ymgynghoriadau, ac nid wyf yn credu y bydd yn cynyddu nifer yr atgyfeiriadau yr wyf yn eu gwneud i'r ymwelydd iechyd neu'r gwasanaethau cymdeithasol, oherwydd petawn i'n poeni, byddwn yn gwneud yr atgyfeiriadau hynny nawr, ni waeth beth fo'r Bil.

A'r un oedd y stori, yn unfrydol, gan yr holl arbenigwyr sy'n gweithio ym maes gofal plant: nad ydynt yn disgwyl y bydd hyn yn arwain at gynnydd enfawr yn nifer yr atgyfeiriadau. A dywedodd y Seneddwr Gwyddelig Jillian Van Turnhout wrth nifer ohonom ni yr wythnos diwethaf, pan ymwelodd â'r fan yma:

Mae gweithwyr proffesiynol yn Iwerddon yn teimlo bod y newid yn y gyfraith wedi dod ag eglurder. Mae wedi newid y berthynas rhwng gweithwyr proffesiynol a rhieni gan eu galluogi i siarad am yr hyn y gallant ei wneud yn hytrach na'r hyn na allant ei wneud. Ceir ymdeimlad y bu hyn yn ataliol oherwydd y gellir darparu cyngor a gwybodaeth yn gynharach.

Nawr, mae'r Bil hwn yn dileu amddiffyniad i drosedd o ymosodiad cyffredin, sydd wedi ffurfio rhan o gyfraith gyffredin Cymru a Lloegr ers amser maith. Mae'r gwasanaethau cymdeithasol eisoes yn cael adroddiadau ac yn ymchwilio i adroddiadau am blant sy'n dioddef ymosodiad, gan gynnwys o adrannau iechyd ac addysg, felly nid yw hwn yn faes cwbl newydd o weithgarwch costus i unrhyw un ohonynt. Rydym ni'n gweithio gyda sefydliadau i roi trefniadau ar waith i gasglu data am yr effaith bosibl ar eu gwasanaethau. A chaiff hyn ei ddadansoddi yn rhan o'r adolygiad ôl-weithredu. Gallwn ystyried gyda'r sefydliadau perthnasol y ffordd orau o reoli unrhyw effaith ar lwyth gwaith neu adnoddau, ac unrhyw oblygiadau o ran cost.

Felly, mae'r hyn sy'n cael ei gynnig y tu hwnt i'r trefniadau ariannu arferol sy'n gweithredu o fewn y Llywodraeth ac nid yw'n glir pam, yng nghyd-destun y dystiolaeth a glywyd yng Nghyfnod 1, fod angen darpariaethau o'r fath. Rwy'n siŵr y bydd Aelodau'n cytuno bod angen i lywodraethau'r dyfodol ystyried, yng nghyd-destun y broses pennu cyllideb, beth yw eu blaenoriaethau. A byddai angen gwneud yr ystyriaethau hyn yn y cyd-destun ar y pryd, er enghraifft, gan ystyried yr hyn sy'n digwydd mewn cysylltiad â Brexit neu unrhyw effaith arall nas rhagwelwyd ar economi neu wead cymdeithas yng Nghymru. Mae angen i Lywodraethau'r dyfodol allu gwneud y penderfyniadau hynny.

At hynny, fel sy'n digwydd nawr, mae'r Senedd yn craffu ar gyllideb Llywodraeth Cymru bob blwyddyn, felly gallai ddadlau o blaid cyllid ychwanegol i gyrff cyhoeddus pe bai'n ystyried bod angen gwneud hynny. Ond rwy'n credu y dylem ni wrando ar yr holl bobl hynny sy'n gweithio yn y gwasanaethau a'r gwasanaethau cyhoeddus yr ydym yn sôn amdanynt, ac felly rwy'n annog Aelodau i wrthod y gwelliannau hyn, sy'n ddiangen yn fy marn i.